مقرراتی که در برلین وضع شد، بجز چند استثناء، به پرهیز از جنگهای خونین میان قدرتهای بزرگ کمک کرد. اما این مقررات تنها به منافع استعمارگران توجه داشت و بومیان آفریقایی را از بدرفتاری به هیچ وجه مصون نگه نمیداشت.
در سال 1884، کنفرانسی در برلین با همین عنوان تشکیل شد که در آنجا پیرامون تقسیم آفریقا و وضعیت کلی مستعمرات تصمیمات مهمی گرفته شد. این کنفرانس بعدها کمک بزرگی به کشورهای استعمارگر کرد؛ اما نه تنها منجربه بهبود وضعیت مستعمرات نشد؛ بلکه شرایط آنها را بدتر هم کرد:
«مقرراتی که در برلین وضع شد، بجز چند استثناء، به پرهیز از جنگهای خونین میان قدرتهای بزرگ کمک کرد. اما این مقررات تنها به منافع استعمارگران توجه داشت و بومیان آفریقایی را از بدرفتاری به هیچ وجه مصون نگه نمیداشت. درواقع، مقررات «اشغال مؤثر» که در کنفرانس مورد پذیرش قرار گرفت سوء استفادههای گسترده را به نوعی تضمین میکرد. استعمارگران مرتباً سر بومیان کلاه میگذاشتند و با واداشتنشان به امضای معاهداتی با عبارات مبهم یا گمراه کننده، سرزمینهایشان را از دستشان در میآوردند. آنها همچنین با به کار گرفتن نیروی نظامی بومیان را وادار به تسلیم میکردند. بدین طریق، میلیونها افریقایی به قتل رسیدند یا مرعوب شدند. به قول تاریخدان انگلیسی توماس پاکنهام، «اروپا اراده خود را به زور تفنگ به آفریقا تحمیل کرده بود. این درسی بود که پنجاه سال بعد، هنگامی که آفریقا استقلالش را به دست آورد، به یاد آورده می شد.» اروپاییان، با کاربرد چنین روشهایی، مدعی مالکیت آفریقا شدند و سرزمینهای آن را با سرعت شگفتانگیزی تقسیم کردند. در سال ۱۸۷۵ تنها مستعمرات مهم اروپایی در این قاره الجزایر (متعلق به فرانسه)، کیپ کولونی (بریتانیا)، و آنگولا (پرتغال) بود. اما تا سال ۱۹۱۴، بیش از نیمی از آفریقا در دست استعمارگران بود. بریتانیا بر حدود سی درصد، فرانسه پانزده درصد، آلمان نه درصد، بلژیک هفت درصد، و ایتالیا یک درصد آن تسلط داشتند.»
منبع: دان ناردو، عصر استعمارگری، ترجمه مهدی حقیقتخواه، تهران، نشر ققنوس، 1386، صص 160- 161