ممکن است همه چیز آرام شود، اما من شخصا می‌ترسم که وضع برگشت‌ناپذیر باشد. یقینا اوضاع دیگر هرگز مانند پیش نخواهد بود.

دزموند هارنی یکی از ناظران خارجی که در روزهای ملتهب ایران، در تهران حضور داشت، به خوبی شاهد بسیاری از وقایع سیاسی کشور بود. او با توجه به شواهد و قرائن موجود به خوبی دریافته بود که آرامش حاکم بر کشور، آرامشی نسبی و ظاهری است.

«دوشنبه، یازدهم سپتامبر (۲۰ شهریور)
(یادداشت‌های سردستی هنگام بازگشت.) از آینده اینجا خیلی نگرانم جوی که مخفیانه آکنده از وحشت و اضطراب است، که روی آن را لایه‌ای از خوشحالی زورکی گرفته که: «همه چیز به وضع سابق برمی‌گردد، یا این که «آب‌ها که از آسیاب بیفتد اوضاع روبه راه می‌شود. سرعت خراب شدن اوضاع و شدت خشم مخالفان، تکان دهنده است.»
ممکن است همه چیز آرام شود، اما من شخصا می‌ترسم که وضع برگشت‌ناپذیر باشد. یقینا اوضاع دیگر هرگز مانند پیش نخواهد بود. شاه اعتبارش را از دست داده، با آن که از نظر فیزیکی محکم است و با انسان‌ها بیش از اندازه محکم رفتار می‌کند)، به لحاظ سیاسی در موضع دفاعی است، و نیروهای مخالف راه جنگ می‌پیمایند و کینه جویی می‌کنند. هر روز بخش بیشتری از نظم «پیشین» (شش هفته پیش مانند شش ماه به چشم می‌آید) متلاشی می‌شود، حرف‌های گذشته بیشتر پس گرفته می‌شوند، امتیازها و انکارهای بیشتری اعلام می‌شود و اعتراف‌های بیشتری به خطاهایی که نظام در گذشته انجام داده است، به گوش می‌رسد. با اینهمه، دولت جدید، هنوز سراپا آفریده شاه است که، آری، از مردان فاسد به وجود آمده است. مخالفان، تغییر را تحمیل کرده‌اند، اما به حاکمیت راه نیافته‌اند.»


منبع: دزموند هارنی، روحانی و شاه، ترجمه کاوه باسمنجی و کاووس باسمنجی، تهران، انتشارات کتاب‌سرا، 1377، صص 33- 34