توسعه کشت پنبه ایران برای تولید پارچههای پنبهای و کشت نیشکر در جنوب کشور از دیگر طرحهای وزیرمختار آمریکا، ادوارد اسپنسر بود. هم چنین تنباکو و سرمایهگذاری در زمینه این محصول، به علاوه وارد کردن تخم گیاهان مختلف از آمریکا مورد توجه قرار گرفته بود.
جدال در دل خلیجفارس
تأثیر سیاستهای نفتی بر روابط آمریکا و ایران
16 خرداد 1404 ساعت 17:47
توسعه کشت پنبه ایران برای تولید پارچههای پنبهای و کشت نیشکر در جنوب کشور از دیگر طرحهای وزیرمختار آمریکا، ادوارد اسپنسر بود. هم چنین تنباکو و سرمایهگذاری در زمینه این محصول، به علاوه وارد کردن تخم گیاهان مختلف از آمریکا مورد توجه قرار گرفته بود.
آمریکا در دوره قاجار و مشروطه به دلیل اتخاذ سیاست انزواگرایی، روابط چندانی با کشورهای دنیا از جمله ایران نداشت. با این حال بعد از آنکه مورگان شوستر آمریکایی به عنوان مستشار وارد ایران شد، تلاش شد روابط اقتصادی دو کشور بتدریج در برخی زمینهها گسترش یابد و حتی در برخی از موارد، آمریکا انحصار واردات را به دست آورد. اما انگلیس با احساس خطر از این موضوع، خیلی زود آمریکا را از میدان رقابت خارج کرد:
«توسعه کشت پنبه ایران برای تولید پارچههای پنبهای و کشت نیشکر در جنوب کشور از دیگر طرحهای وزیرمختار آمریکا، ادوارد اسپنسر بود. هم چنین تنباکو و سرمایهگذاری در زمینه این محصول، به علاوه وارد کردن تخم گیاهان مختلف از آمریکا مورد توجه قرار گرفته بود. تجربه شوستر در دوره مشروطه نشان داد اوضاع غیر از آن چیزی بوده است که اسپنسر در دوره امیرکبیر تصور میکرد. این مرحله خاتمه نیافته بود که رقیب قدرتمند دیگری، یعنی شرکت نفت انگلیس و ایران از راه رسید. تا پیش از این آمریکاییها در زمینه عرضه نفت سفید حداقل در خلیجفارس بلامنازع بودند؛ اما با ورود این شرکت به عرصه رقابتها، بازار جنوب ایران از انحصار آنها درآمد. استاندارد اویل درست قبل از ورشکستگی به دست رقیبان یهودی و انگلیسی، دیگر حتی نمیتوانست سرمایه خود را بازگرداند. از این رو به بغداد روی آورد و محصول خود را به آنجا صادر کرد. شرکت نفت انگلیس و ایران به سرعت راه خود را به قلمرو نفوذ روسیه هم گشود و ستیزی نهانی و بی امان با برادران نوبل به راه انداخت. اینک نفت ایران به بازارهای هند و مناطق خاورمیانه صادر میشد. تا این زمان به جز ایران در هیچ نقطه خلیجفارس نفتی به دست نمیآمد، در حقیقت از جنگ اول جهانی به بعد بود که انگلیسیها استحصال نفت کشورهای عربی را آغاز کردند.»
کد مطلب: 50113