در ابتدا روس‌ها در حمله به ایران که دارای ارتش مدرنی مجاز به بهترین سلاحهای آن روز بود اظهار تردید نمودند و حاضر نشدند مبادرت به جنگ در دو جبهه بنمایند. اما انگلیسیها در این خصوص اطمینان کافی به آنها دادند...

بعد از حمله هیتلر به روسیه طی جنگ جهانی دوم، موضوع کمک به روسیه و رساندن اسلحه و مهمات به این کشور از سوی متفقین مطرح شد. بعد از مذاکرات طولانی سران متفقین، مسیر ایران- روسیه به عنوان بهترین و مطمئن‌ترین مسیر انتخاب گردید. این مسیر دارای مزایا و محاسنی نسبت به سایر خطوط ارتباطی بود:

«انگلیسی‌ها را ایران را که مطمئن‌ترین و کوتاهترین راه بود و راه آهن سراسری آن از خلیج‌فارس به بحر خزر بهترین وسیله نقلیه به شمار می‌رفت پیشنهاد کردند. در ابتدا روس‌ها در حمله به ایران که دارای ارتش مدرنی مجاز به بهترین سلاحهای آن روز بود اظهار تردید نمودند و حاضر نشدند مبادرت به جنگ در دو جبهه بنمایند. اما انگلیسیها در این خصوص اطمینان کافی به آنها دادند که در ظرف چند روز موفق به از بین بردن مقاومت ارتش ایران و اشغال کشور خواهند شد و به این ترتیب در ۱۷ ژوئیه در مورد حمله به ایران بین نمایندگان در کشور توائق به عمل آمد. رضاشاه در این موقع متکی به ارتش صد و بیست هزار نفری و اعلام بی طرفی ایران بود و برای آنکه بهانه به دست متفقین ندهد در ژوئیه ۱۹۴۰ (تیر ۱۳۱۹) دکتر متین دفتری را که تحصیل کرده آلمان بود از نخست‌وزیری برکنار و علی منصور را که به محافظه‌کاری شهرت داشت به جای او منصوب کرده و ضمناً ورود نشریات تبلیغاتی آلمان به ایران را ممنوع ساخته و فعالیت آلمانی‌های مقیم ایران را تحت نظارت دقیق قرار داد و به این ترتیب گمان می‌کرد دیگر دو دولت همسایه کاری به کار دولت بی‌طرف ایران نخواهند داشت.»



منبع: عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تاریخ روابط خارجی ایران، از ابتدای دوران صفویه تا پایان جنگ جهانی دوم، تهران، امیرکبیر، 1385، چاپ یازدهم، ص 402