در سال ۱۹۵۹، عراق برای کنترل عبور و مرور کشتی‌‌های ایرانی و کشتی‌‌های نفتکش شرکت‌‌های نفتی آمریکایی وارد عمل می‌شود و این موقعیت و شرایط موجود را در هم می‌ریزد.

بخشی از اختلافات سیاسی ایران و عراق در دوره حکومت پهلوی، ناشی از سیاست خارجی دو کشور و وابستگی آن‌ها به بلوک شرق و غرب بود. ایران که از نظر سیاسی به آمریکا وابسته بود، بارها با وارد کردن این کشور به مسائل داخلی و خارجی خود، باعث تشدید اختلافات از سوی کشورهای همسایه شد.
«در سال ۱۹۵۹، عراق برای کنترل عبور و مرور کشتی‌‌های ایرانی و کشتی‌‌های نفتکش شرکت‌‌های نفتی آمریکایی وارد عمل می‌شود و این موقعیت و شرایط موجود را در هم می‌ریزد. در دوم ماه دسامبر این سال، عراق اعلام می‌کند که بر تمام اروند رود حاکمیت دارد. در دهم همین ماه، وزیر امور خارجه ایران اعلام می‌نماید که دولت عراق مفاد قرارداد بین دو کشور را عملا بر هم زده است و ایران از حق خود در اروند رود نخواهد گذشت. چند روز بعد، ایران اعلام می‌نماید که نگهبانان مرزی عراق بر روی ایرانیان آتش گشودند و بدین ترتیب، اوضاع رو به وخامت بیشتری می‌گذارد. عراق در ۱۵ آوریل ۱۹۶۹ اعلام می‌کند که اروند رود متعلق به اوست. نماینده ایران نیز در حال خروج از عراق اعلام می‌نماید که قرار داد ۱۹۳۷ فاقد ارزش است. در ۲۵ آوریل ۱۹۶۹ کشتی باری ایرانی در آب ‌هایی که از سوی عراق ممنوعه اعلام شده بود، به حرکت در می‌آید و کشتی تجسسی عراق نیز به آن نزدیک می‌شود اما حادثه‌‌ای اتفاق‌‌ نمی‌افتد. این ماجرا در ۲۵ آوریل نیز تکرار می‌گردد. روند حوادث و مسائل حل ناشده تا نیمه دهه هفتاد میلادی ادامه دارد تا اینکه ان سال، قراردادی مهم میان دو طرف به امضا می‌رسد.»


منبع: حمیدرضا ملک‌محمدی، از توسعه لرزان تا سقوط شتابان: توسعه اقتصادی، نظامی و بی‌ثباتی ساسی رژیم پهلوی دوم (1347- 1357)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1381، ص 147