همدان صفوی: از قره خان تا مرجنه خانم و غلامان گرجی

نام‌های مردان همدان اغلب شامل «قره خان» و «سیف‌الدین» بود، در حالی که نام‌های زنان شامل «مرجنه خانم» و «شادباد خانم» می‌شد. غلامان بیشتر گرجی بودند و کنیزان اغلب از گیلان می‌آمدند:
«رنگ و روی مردم جمله مردمش سیاه وش و گندمگون قد بالا و توانا هستند. مردان همدان پیراهن چند رنگ میپوشند و سربند و تاج چند رنگ صفوی بر سر می کنند. شلوارشان به پایپوششان بند است. جامه سبز و یا چند رنگ و کفش سبز، سورمه ای و یا نارنجی به پا میکنند زنانش کلاه نمدین عراقی طلایی و یا نقره ای و عرق چین دیبا بر سر میکنند و چهره خود را با برقع حریر و پیکر خود را با چادری از کتان مرغوب می پوشانند و به این طرز در کوچه و بازار رفت و آمد می کنند. برخی از نامهای مردان همدان قره خان قره جان قره قول خان، قره يبره، سيف الدین شمسی، خرم ،قای سونقور ،قای شاه لوند ،قای کیجه بای الوند آقا برخی از نام های زنان همدان مرجنه خانم هنگوله ،خانم شادباد خانم مرحبا خانم گلبن خانم انزله، تنزیله، گلچهره ملک روح جاندلان و شاهبان غلامانش اکثراً گرجی هستند و نامشان چنین است قلی بشار یاشار) شاه بنده خدابنده گل گیت چاراپار، الاتلی پرویز بهرمان یار علی ،قوتلی قلندر و صیامی جاریه ها و کنیزانش گرجی ها و روس هایی هستند که از گیلان آمده اند و نامشان اغلب چنین است ،شلغه هله جه، کله جه، کندی بال هنسه، سودایه مهریه تابنده گلچین مه چین، کنسه، امته.»

منبع: اولیاء چلبی، ایران سیصد و هفتاد سال پیش از نگاه سیاح عثمانی اولیاء چلبی،ترجمه عباس جوادی، چاپ اول، ۲۰۱۸،ص ۶۹-۷۸.