نام سمرقند عربی‌شده واژه پهلوی «سمرکند» است و معنی ترکیبی آن سنگ‌دژ می‌باشد.سمرقند دومین شهر بزرگ ازبکستان، و مرکز استان سمرقند است. بیشتر ساکنان این شهر فارسی‌زبان هستند و به فارسی تاجیکی صحبت می‌کنند. این شهر یکی از مراکز تاریخی مردم تاجیک در آسیای میانه‌است.
