قیمومیت شکل دیگری از استعمار بود که توسط برخی از استعمارگران اعمال شد. این نوع از استعمارگری نیز تفاوت چندانی با شکل سنتی خود نداشت، با این حال در قیمومیت، استعمارگران الزاماتی را پذیرفتند که یکی از این الزامات، تعیین تاریخ خروج از مستعمرات بود.

استعمارگران برای کنترل مستعمرات خود از روش‌های مختلفی استفاده می‌کردند. یکی از روش‌های رایج میان استعمارگران، نفوذ در میان بومیان بود که به اشکال مختلف صورت می‌گرفت و بعد از تحقق اهداف موردنظر، از آن عدول می‌شد.

بحران دهه ۱۹۳۰ زندگانی را بر مردم بومی مستعمره‌ها سخت‌تر و ناگوارتر کرد و شکاف اجتماعی بین دهقانان تنگدست و کارگران مزدبگیرد که درآمدشان پابرجا بود - از یک سو، و بین دهقانان بینوا و بورژوازی بازرگان از سوی دیگر، فراخ‌تر شد.

فعالیت‌های شرق شناسان که گاه همسو و همراستا با فعالیت‌های استعماری بود، از طرق مختلف در خدمت منویات کشورهای استعمارگر قرار داشت. مهمترین این روش‌های نوشتن کتاب، انتشار روزنامه‌ها و مجلات مختلف و... بود.

در سده بیستم رهایی یافتن بسیاری از مستعمره‌ها از بند استعمار پدیده‌ای بود تکان دهنده. در یک دوران کوتاه بیست ساله شماری بزرگ از مستعمره‌های امپراتوری های بزرگ استعمارگر - به ویژه انگلستان و فرانسه - بند استعمار را پاره کردند

زمانی در ایران قحطی وجود نداشت و سبک و سیاق زندگی کشاورزی ایران به گونه ای بود که طی آن مردم به مقدار لازم اقدام به کاشت محصولاتی چون گندم می کردند؛ در حالی که پس از آن و با ورود کشورهای غربی به طور خاص سبک زندگی کشاورزی ایران به سمت کالاهای تجاری چون تریاک رفت...

یکی از سوالاتی که همیشه ذهن خوانندگان حوزه تاریخ معاصر ایران را به خود مشغول داشته است، این است که آیا به واقع راه آهن شمال- جنوبی که در دوره رضاشاه تاسیس شد مبتنی بر خواسته های انگلیس برپا شده است؟

در تشریح سیاست دولت انگلیس در ایران در 14 آبان سال 1320 شمسی رادیو لندن گفتار جالبی تحت عنوان «خطاب به ملت ایران» پخش نمود. این گفتار یکی از بی پرواترین و صریح ترین اعترافات دولت انگلیس درباره سیاست استعمارگرانه خود در کشور ما است. به قول مصطفی فاتح بهترین سندی است که ثابت می کند انگلستان در روابط خود با ایارن پایبند به قوانین و سنن بین المللی نبوده ...

امتیاز رویتر را باید یکی از ننگین­ترین های تاریخ ایران به شمار آورد. امتیازی که در نتیجه آن بخش عمده ای از دارایی های مردم ایران به انگلیسی ها واگذار می شد. این امتیاز تا آنجا عجیب و غریب بود که حتی شخصیتهای انگلیسی نظیر لرد کرزن نیز نیز ابراز شگفتی کرده اند.