سند منتشرشده امروز پرده از ذهنیتی میبردارد که در آن، رجال عصر پهلوی باور چندانی به توان استقلال و اراده ملی نداشتند. آنان در فضایی آکنده از ترس و وابستگی، همهچیز را به خواست بیگانگان گره زده بودند و در برابر نفوذ خارجی، خود را ناتوان میدیدند. روایت احمد آرامش از «در بند بودن همیشگی ایرانیان در قید قدرتهای غربی»، تصویری روشن از کشاکش جناحهای وفادار ...
ما [ایرانیان] همیشه در قید انگلیسیها بوده و خواهیم بود ولی باز هم خدا پدر آنها را بیامرزد چون آمریکاییها هم نفت، هم سرمایه، هم نیروی انسانی و هم تولید کشاورزی ما را از بین برده و میبرند.
زندگی عشایر به دلیل عدم یکجانشینی، ساخت اجتماعی چندان پیچیدهای نداشت و مهمترین اولویتهای آن به تأمین غذا و امنیت محدود بود. موضوع حفظ امنیت از بسیاری از عشایر مردانی سوارکار و جنگجو ساخته بود؛ از این رو بیگانگان، به راحتی نمیتوانستند به مناطق آنان نفوذ کنند. از سویی تأمین نیازهای غذایی نیز باعث شده بود تا بسیاری از آنان در زمان قحطی و فقر، به اقداماتی ...
هرجومرج داخلی، آشفتگی اوضاع اجتماعی و سیاسی، فقر و قحطی، پراکندگی نیروهای اجتماعی، سیاسی و بهتبع آن نفوذ بیگانگان ازجمله مسائلی است که در دوره قاجاریه گریبانگیر جامعه و مردم ایران شده بود.
