گرچه کمبود امکانات عامل مهمی در کنترل بیماری‌ها در دوره قاجار بود؛ اما جهل و ناآگاهی نیز بر گسترش این روند دامن می‌زد. ان ناآگاهی تنها مختص مردم نبود، بلکه دولت نیز به دلیل ناکارآمدی عامل مهمی در پررنگ کرددن این وضعیت بود.

لویی پاستور در حال آزمایش در آزمایشگاه خود در فرانسه ( اواخر قرن 19 )