استخاره محمدعلی شاه قاجار برای به توپ بستن مجلس شورای ملی

نماینده مجلس شورای ملی، نوربخش، در سال ۱۳۴۴ در پی تاخیر در نصب تلفن منزل خود، با رئیس مجلس، عبداله ریاضی، به مشاجره پرداخت و با پاسخ فرمایشی خود، روحیه‌ی فرمایشی بودن مجالس عصر پهلوی را به تصویر کشید. نوربخش با بیان اینکه اعلیحضرت را در جریان قرار خواهد داد، از حضور در مجلس خودداری کرد

در سال 1342، روابط حسنه میان حکومت پهلوی و رژیم صهیونیستی به وضوح نمایان شد. هم‌زمان با این نزدیکی، فشار بر وعاظ و روحانیون برای عدم انتقاد از اسرائیل به شدت افزایش یافت، به گونه‌ای که سازمان امنیت به آنان تاکید کرد که حق ندارند درباره شاه، اسرائیل و از دست رفتن دین صحبت کنند. در 21 فروردین 1342، هیاتی متشکل از 17 نفر از رؤسای سازمان‌های اصلاحات ارضی ...

برای استفاده از بودجه‌های دولتی برای مصارف شخصی در دوره‌ی پهلوی امری رایج در میان مقامات دولتی بود و کمتر کسی به آن تعرض می‌کرد. در سند زیر به سال 1347 برخی نمایندگان مجلس شورای ملی به استفاده شخصی عبداله ریاضی، رئیس مجلس شورای ملی، از بودجه‌ی مجلس اشاره کرده‌اند.

پرویز ثابتی، متولد 1315 در سنگسر، با استخدام در ساواک در سال 1337، به سرعت به مقام‌های کلیدی رسید. آموزش‌های ویژه در اسرائیل و روابط نزدیک با موساد، نقش وی را در تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌های ساواک، به‌ویژه در اوایل دهه 1350، پررنگ‌تر کرد. او به عنوان سخنگوی ساواک و مقام امنیتی شناخته می‌شد و در امور نمایندگی‌های ساواک در خارج از کشور نیز مداخله می‌کرد....

سندی تاریخی از سرلشکر حسن پاکروان نشان می‌دهد که چگونه ساواک در سال ۱۳۴۱ از واکنش‌های احتمالی روحانیون و مردم به مناسبت عزای عمومی نگران بوده و تلاش کرده است با نفوذ در مساجد و ایجاد دسته‌های صلوات، از اظهارات ضد رژیم جلوگیری کند. این سند ابعاد تازه‌ای از رویکرد ساواک در مواجهه با مخالفت‌های مذهبی در آن دوران را آشکار می‌کند.

جشن سَده، یکی از جشن‌های باستانی ایرانی، در آغاز شامگاه دهم بهمن‌ماه برگزار می‌شود. در متون تاریخی، این جشن همواره به صورت دسته‌جمعی و با گردهمایی مردمان شهر، محله و روستا در یک مکان و برپایی یک آتش بزرگ توصیف شده است.

از‌گروه‌ها و تشکل‌های وابسته به اتحاد جماهیر شوروی باید به فرقه‌ی «عنکبوت سرخ» اشاره کرد. این شبکه‌ی کمونیستی وابسته، وظیفه‌ی پیش برد اهداف شوروی را بر عهده داشت و بعضاً از آن برای کنترل سایر احزاب وابسته به شوروی استفاده می‌شد. سند زیر تشکیل این فرقه در سال 1332 را نشان می‌دهد. در بخشی از سند آمده است «در موقع تشکیل جلسه حضور بیش از سه نفر نباشد و ...

احسان نراقی (۱۳۰۵-۱۳۹۱) از رجال عصر پهلوی بود که چهره‌ای فرهنگی محسوب می‌شد و از کاندیداهای احتمالی تصدی پست وزارت آموزش و پرورش در سال‌های ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۸ بود. در سی و یکم فروردین ۱۳۴۴، اخباری از فعالیت‌های باشگاه مهرگان برای حمایت از انتخاب احسان نراقی برای تصدی این پست شنیده می‌شد.

این سند به فعالیت‌های دانشجویان دانشگاه تهران اشاره می‌کند که در آن زمان در تلاش بودند تا مراسمی را برای بزرگداشت این روز برگزار کنند. این فعالیت‌ها نه تنها نشان‌دهنده‌ی استمرار مبارزات علیه رژیم پهلوی است، بلکه همچنین به ارتباط و هم‌افزایی میان روحانیون و دانشجویان اشاره دارد که در آن سال‌ها نقش مهمی در حرکت‌های اعتراضی و سیاسی داشتند.

سندی که در ادامه آمده، سند جالبی است راجع به جایگاه ویژه‌ی آیت‌الله العظمی بروجردی در میان اقلیت‌های دینی کشور. براساس این سند ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی در میان اقلیت‌های مذهبی نیز بازتاب داشته است. در سند می‌خوانیم: «به طوری که بین دانشجویان دانشگاه اظهار گردیده، رحلت حضرت آیت‌الله بروجردی گذشته از جنبه مذهبی جنبه سیاسی نیز به خود گرفته و غیر ...

در متن پیشنهاد تصویب شده، آمده بود: «به ‌نام سعادت ملت ایران و به‌منظور كمك به تأمین صلح جهانی، امضاكنندگان ذیل پیشنهاد می‌نمايیم كه صنعت نفت ایران در تمام مناطق كشور بدون استثنا ملی اعلام شود یعنی تمام عملیات اكتشاف، استخراج و بهره‌برداری در دست دولت قرار گیرد.»

در کابینه‌ی حسنعلی منصور وزرایی حضور داشتند که حتی مورد تایید اعضای حزب ایران نوین نیز نبودند. این افراد صرفاً به خاطر اینکه مورد علاقه‌ی شاه و یا اعضای خانواده‌ی او، خصوصاً اشرف بودند در این سمت‌ها منصوب می‌شدند.

این سند نشان می‌دهد که در آن زمان، نیروهای مسلح شاهنشاهی در حال بررسی و تهیه سیم خاردار از شرکت‌های خارجی بوده‌اند. همچنین، درخواست نمایندگی شرکت توسط سپهبد زاهدی نشان‌دهنده تلاش برای توسعه همکاری‌های تجاری و نظامی با شرکت‌های آمریکایی بوده است.

این راه‌پیمایی به دعوت جامعه روحانیت تهران شکل گرفته بود و گروه‌های مختلف مردم در آن شرکت داشتند. حضور همافران نیروی هوائی و پرسنل نیروی زمینی در این راه‌پیمایی مورد توجه گزارشگر قرار گرفته است.

حضور نیافتن روحانیون در مساجد و جلسات دینی از جمله متداول‌ترین شیوه‌های مخالفت آن‌ها با سیاست‌های ضد دینی رژیم در جریان نهضت امام(ره) بود. این روش علاوه بر بازتاب سیاسی آن در میان مردم، باعث می‌شد تا مردم تمرکز خود را بر ماهیت ضد دینی رژیم قرار دهند.

در یکی از اسناد به جای مانده از دوران پهلوی دوم مقامات امنیتی وقت به ارائه گزارشی درباره سوء قصد به حسنعلی منصور پرداخته اند.

دستگیری و تبعید یاران امام خمینی (ره) یکی از متداول‌ترین اقدامات رژیم پهلوی در دهه‌های چهل و پنجاه برای در هم شکستن مقاومت این افراد بود. اسناد موجود نشان می‌دهد که در بیشتر موارد این فشارها و تبعیدها کمترین خللی در عزم این افراد ایجاد نکرده و حتی فرصتی را برای آن‌ها ایجاد می‌کرد که در مناطقی که به آنجا تبعید شده بودند به روشنگری بپردازند.

حضرت امام خمینی(ره) در اعلامیه‌ای «فرار محمدرضا پهلوی» را طلیعه پیروزی ملت و سرلوحه سعادت و آزادی و استقلال ملت برشمردند.

با نزدیک‌تر شدن به ماه‌های پایانی حاکمیت رژیم پهلوی، تعداد شهداء و مجروحین نیز بیشتر می‌شد. اسناد نشان می‌دهد که در بیمارستان‌های سراسر کشور تعداد زیادی مجروح وجود داشته‌اند که نه تنها از مراقبت‌های ویژه پزشکی محروم بودند ،بلکه شدیداً از سوی مأمورین امنیتی و انتظامی رژیم کنترل می‌شدند.