ژوزف استالین، دومین رهبر حزب کمونیست شوروی است دوران رهبری او مقارن با حکومت پهلوی اول و دهه اول حکومت پهلوی دوم است. استالین به مانند هم کیشان خود، تابع ایدئولوژی حزب کمونیسم بود. از این رو در زمان رهبری او بر شوروی، سیاست‌های حزب شوروی دنبال شد. با این حال در زمان رهبری استالین، روابط شوروی با ایران با یک بحران بزرگ مواجه شد. این بحران مربوط به اشغال ...

چون روز ۳۰ نوامبر ۱۹۴۳ [۶ آذر] یعنی آخرین روز برگزاری کنفرانس سران در تهران با سالروز تولد وینستون چرچیل مصادف بود، او تصمیم گرفت به مناسبت روز تولدش به میهمانی شام به افتخار پرزیدنت روزولت و مارشال استالین در سفارت انگلیس ترتیب دهد..

بعد از سقوط حکومت رضاشاه و مقارن با ماه‌های پایانی جنگ جهانی دوم کنفرانسی در تهران با همین عنوان تشکیل شد که در آن بر استقلال سیاسی ایران تأکید شد. اما علیرغم آنکه مفاد اعلامیه این کنفرانس با تأئید قدرت‌های بزرگ همراه بود، عملاً مطابق با اعلامیه پیش نرفت.

6 آذر سال 1322 رؤسای جمهور سه کشور فاتح جنگ جهانی دوم بدون اطلاع دولت وقت وارد خاک ایران شده و یکی از کنفرانس‌های چندگانه‌شان را در تهران برگزار کردند. در این کنفرانس چهار روزه «فرانکلین روزولت» رئیس‌جمهو، «وینستون چرچیل» نخست‌وزیر انگلیس و «ژوزف استالین» رهبر اتحاد جماهیر شوروی درباره وضعیت جهان بعد از جنگ جهانی دوم صحبت کردند.

حرکت توهین آمیز سفرای انگلستان و روسیه در بازنمایی تصویر کنفرانس تهران (1943) در حالی صورت گرفته که دولتهای انگلستان و روسیه با همراهی ایالات متحده در این کنفرانس بدون اطلاع مقامات ایرانی و برخلاف مصالح ملت ایران تصمیمات مهمی گرفتند. بازخوانی این رخداد تاریخی عبرتهای زیادی خواهد داشت.

اتحاد جماهیر شوروری حاکمیت ایران را به نحوی که در مغز ما وجود دارد، رعایت نکرده بود. طبق مدارکی که ما در دست داشتیم بیش از پیش در امور داخلی ایران مداخله می کردند...

تصاویری از کنفرانس استعماری متفقین در تهران

در طرح دفاعی انگلیسی‌ها، در صورت شکست شوروی از آلمان‌، باز هم ایران در طرح دفاع از هندوستان موسوم به «دفاع در عمق» جایگاه ویژه‌ای داشت. مطابق این طرح می‌بایست نیروهای ارتش انگلیس در جبهه‌های دفاعی در فاصله هرچه بیشتر از مرزهای هندوستان، مثلاً عراق و ایران، یعنی جایی که امکان ایجاد ارتباط با ارتش امپراتوری در سایر مناطق خاورمیانه بیشتر بود، مستقر شوند....

عین الدوله صدراعظم مستبد مظفرالدین شاه بود که در دوره مبارزات آزادی خواهان آنان را سخت آزرد و سرکوب کرد.وی فردی مستبد بود و از مخالفین سر سخت مشروطیت به شمار می رفت. عین الدوله باغ و عمارتی در مبارک آباد بنا نهاد. در آن عصردر این منطقه وسیع که بیرون از حصار ناصری تهران بود، جز آبادی هایی بسیار خرد جایی مسکون و آباد نبود. ..

نیروهای شوروی از حرکت واحدهای اعزامی ارتش برای سرکوبی این شورش جلوگیری کردند و موجبات تسلط حزب دمکرات را بر آذربایجان و سپس کردستان فراهم ساختند. نیروهای شوروی از تخلیه ایران در موعد مقرر خودداری کردند...

از موقعی که جنگ دوم جهانی آغاز شد تا دو سال بعد از آن صنعت نفت ایران مواجه با اشکالات بسیاری گردید. پیشرفت‌های سریع قوای آلمان در اروپا موجب شد که بازارهای اروپایی شرکت نفت از دست آن برود و صادرات ایران محدود به بازارهای شرقی گردد. در سال 1940 که ایتالیا وارد جنگ شد دریای مدیترانه میدان نبردهای دریایی گشت و حمل نفت با کشتی‌ مشکل شد.

در این حملات خانمان‌سوز هزاران نفر کشته شدند و موجب فقر و ویرانی و فساد اقتصادی و هرج و مرج سیاسی در ایران شد. انگلیس و آمریکا و شوروی از ایران به عنوان «پل پیروزی» استفاده کردند، اما هیچ سهمی از این پیروزی برای ایران قائل نشدند و حاضر نشدند ریالی از خسارت‌های تحمیل شده به این سرزمین را بپردازند...

برای وینستون چرچیل، نخست‌وزیر بریتانیا یافتن توجیهی اخلاقی و بهانه‌ای حقوقی برای حمله به ایران سال‌ها بعد اهمیت بیشتری یافت. او پس از پایان جنگ جهانی دوم، دست به قلم برد و کوشید با نگارش خاطراتش نشان دهد که تجاوز به ایران برای او خالی از دغدغه‌های اخلاقی و حقوقی نبوده و این طور نوشت که: «برای شروع جنگ علیه ایران نگرانی‌هایی داشتم ولی دلایلی که در توجیه ...

از سوی دیگر باید به غارتگری های گسترده متفقین در زمان اشغال ایران نیز اشاره کرد. کمی قبل از اشغال ایران به وسیله متفقین ارزش پوند انگلیس برابر 65 ریال بود. در توافقی که میان دولت انگلیس و دولت ایران در چهارده مه 1942(1321 ) انجام گرفت این نرخ به طور مصنوعی از طرف دولت ایران به 128 تا 130ر یال افزایش یافت. یعنی دولت ایران متعهد شد به این نرخ به متفقین ...

انتخاب تهران برای تشکیل اجلاس رهبران متفقین، از مصوبات وزیران خارجه آمریکا، انگلیس و شوروی در مسکو بود. نشست مشترک «آنتونی ایدن» وزیرخارجه انگلستان، «کاردل‌هال» وزیرخارجه آمریکا و «مولوتف» وزیرخارجه شوروی در مسکو در اولین روزهای آبان 1322 در مسکو، مقدمه اجلاس رهبران سه کشور در تهران بود....

سوم شهریور 1320، ایران به اشغال نیروهای نظامی روس و انگلیس درآمد. نیروهای شوروی از شمال و شرق و نیروهای انگلیس از جنوب و غرب، از زمین و هوا به ایران حمله کردند. این حادثه در کشاکش جنگ دوم جهانی رخ داد و این حمله حاصل سومین تبانی روسیه و انگلیس بود که به زیان حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران شکل می‌گرفت‌.