تأسیس مدرسه به سبک غربی در ابتدای دوره مظفری شروع شد، مظفرالدین شاه با هدف انتشار علم و دانش و تربیت جوانان، امنای دولت را تشویق کرد که مدرسه هایی با اسلوب فرنگی تأسیس کنند.
با تاسیس مدرسه دارالفنون و رونق گرفتن آن دروس طب و پزشکی نیز جایگاه مهمی یافتند. دروس طب در درالفنون به دو بخش طب ايرانی و طب اروپايی تقسيم شده و به اين شرح بود: الف) طب ايرانی: طب ايرانی از روی «شرح اسباب» نفيسی بن عوفی كرمانی و «قانون» ابن سينا تدريس می شد.
شخصیت پادشاهان و محیطی که در آن پرورش یافتهاند، همواره یکی از بخشهای جذاب زندگی آنان را شکل میدهد و البته معیاریست برای سنجش علل برخی از اقدامات آنان در آینده. به خصوص آنکه آن پادشاهان، دیکتاتور و یا مستبد هم باشند.
رضا شاه در قالب مبارزه با مذهب، دست به اقدامات عدیدهای زد. یکی از اقدامات او در این راستا سیطره یافتن بر علوم دینی از طریق تأسیس دانشکدههایی برای ارائه دروس دینی بود. دانشكده معقول و منقول از جمله این دانشکدهها است که در دوره پهلوی دوم به دانشکده الهیات تغییر نام داد.
در اسناد و مدارک تاریخ اجتماعی مربوط به تهران عـصر قـاجار، دو آمار از دار الخلافه تهران در دسترس اسـت کـه شمار مدارس و دیگر نهادهای علمی آموزشی و مؤسسات وابسته به آنها را به ترتیب زیر معرفی مینماید...
یکی از شیوههای پررنگ تربیتی در فرهنگ مردم تهران قدیم تنبیه بود؛ روشی که گاهی اوقات خیلی خوب جواب میداد و شخص خطاکار به اشتباهش پی میبرد و به فکر جبران آن برمیآمد. اما این روش در بعضی مواقع نتایج معکوسی هم داشت و باعث میشد فرد برای انجام کار اشتباه جسارت بیشتری به خرج دهد.
مدرسه حقوق در 15 مهرماه 1298 به ریاست آدلف پرنى افتتاح شد. دوره مدرسه چهار سال و به دو دوره دو ساله تقسیم مىشد. این مدرسه هفت سال باقى بود و یکى از ادارات تابعه وزارت عدلیه شد و سرانجام در اسفند 1305 شمسى از وزارت عدلیه منتزع و ضمیمه وزارت معارف گردید...
در بهمن ماه 1305 سید محمد تدین که قریب یک سال ریاست مجلس شوراى ملى را عهدهدار بود در ترمیم کابینه مستوفىالممالک به وزارت فرهنگ منصوب شد. تدین بلافاصله یک سلسله اقداماتى را در وزارت معارف به عمل آورد. از جمله طبق تصویبنامه هیئت وزیران مدرسه حقوق از وزارت عدلیه و مدرسه علوم سیاسى ازوزارت امور خارجه منفک، ضمیمه وزارت معارف شدند و پس از ادغام در یکدیگر ...
محترماً به عرض عالی میرساند: مدرسه اندیشه که دارای دوره ابتدائی و متوسطه میباشد در خیابان اندیشه (داخل عباس آباد) واقع است. این مدرسه توسط هیئت روحانی دربار پاپ به اسم دون باسکو اداره میشود و مسئول ایرانی آن دکتر رضوانی قاضی دادگستری میباشد.
مهمترین بازده سفر کمال الملک بـه اروپا، تاسیس نخستین مدرسهی هنرهای زیبای ایران یعنی مدرسهی صنایع مستظرفه در سال 1911/1329 بـود. با توجه به علاقه شاه قاجار به هنر و به ویژه هنر نقاشی، قطعهای از اراضی کاخ نـگارستان اوایـل سدهی نوزدهم را برای محل این مدرسه در نظر گرفتند
دارالفنون اولین دانشگاه ایرانی بود که در آن رشتههای مختلفی چون آموزش پیاده نظام، سواره نظام، پزشکی، جراحی، داروسازی و ... تدریس میشد. زبان خارجی مدرسه ابتدا فرانسه بود و آئیننامه مدرسه بعد از انقلاب مشروطه تدوین شد. دارالفنون اولین دانشگاه یک قرن و نیم اخیر است که دارای هفت دانشکده بود و دروه تحصیل در آن هفت ساله بود. این دانشکدهها عبارت بودند ...
به نظر می رسد آموزش فعالیت های هنری از جمله موسیقی نظامی، واکنشی بود به نتایج آموزش های دارالفنون. ناصرالدین شاه که تا حدودی از آموزش های سیاسی دارالفنون برای ترویج افکار ضد استبدادی و آزادی خواهانه، احساس خطر می کرد، دستوری برای تغییر مشی فعالیت های این مدرسه صادر کرد . . .
مسجد و مدرسه سپهسالار نخستین و بزرگ ترین مسجد و مدرسه عالی در تهران است که طراحی آن آمیزهای از معماری ایرانی و معماری مسجدهای استانبول است. به طور کلی طرح این بنا الهام گرفته از مسجد جامع اصفهان و مدرسه چهارباغ اصفهان و مسجد ایاصوفیه استانبول است . . .
برای ایجاد این نهضت ابتدا به زمینههایی اجتماعی، فرهنگی و فکری نیاز بود که این زمینهها در نشریات عصر مظفری با درج مقالاتی ایجاد شد. در پژوهش حاضر این زمینهها در روزنامۀ تربیت نشان داده خواهد شد. اطلاق عنوان نهضت از آن رو است که این مدارس در مرحلۀ نخست توسط دولت و سپس درباریان و در مرحلۀ بعد به دست مردم عادی در تهران و سپس شهرستانها بنیانگذاری شد....
«بزرگترین مشکل او برای بازرسی مدارس پیدا کردن راهنما برای ورود به مدرسه بود. از آنجا که ورود به مدرسه های دخترانه تهران ، برای آقایان ممنوع بود او با یک خواجه وارد مدارس می شود»
این مدرسه عالی در ابتدا به مدرسه ی ناصریّه تهران موسوم بوده. اولین فعالیت های آموزشی مدرسه عالی در سال 1313 ق. و با حضور 50 طلبه، به همت میرزا ابوالفضل مجتهد کلانتر تهرانی آغاز شد. اما چندی نگذشت جریان به توپ بستن مجلس(1323ق) که در آن صدماتی نیز به بنای مدرسه عالی وارد شد، آن را به صورت تعطیل درآورد.