سال ۱۹۴۵ بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم، متفقین شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه و شوروی که در این جنگ به پیروزی رسیده بودند کشور آلمان را به چهار بخش که هر کدام تحت کنترل یکی از آنها بود تقسیم کردند. سه بخش تحت کنترل آمریکا، انگلیس و فرانسه بعداً یکی شدند و جمهوری فدرال آلمان که به عنوان آلمان غربی معروف بود را تشکیل دادند. در بخش تحت کنترل شوروی در ۷ اکتبر ۱۹۴۹یک دولت کمونیستی تشکیل شد که به جمهوری دموکراتیک آلمان یا آلمان شرقی معروف شد. با حاکم شدن مناسبات کمونیستی در آلمان شرقی شرایط اقتصادی و سیاسی آن به وخامت گرایید و نارضایتی گسترده مردم را در پی داشت.این ناراضیان بویژه در برلین شرقی به دنبال شرایط بهتر زندگی راه برلین غربی را در پیش گرفتند به طوری که براساس آمارهای منتشره طی شش ماه اول سال ۱۹۶۱ تعداد ۱۶۰هزار نفر از برلین شرقی به برلین غربی پناهنده شدند. این امر موجب عصبانیت دولت آلمان شرقی و اتحاد جماهیر شوروی سابق و کشورهای اقماری آن شد.در پی این تحولات، نیکیتا خروشچف، نخست وزیر وقت شوروی، به منظور جلوگیری از سیل مهاجران آلمان شرقی به آلمان غربی دستور ساخت دیوار برلین را صادر کرد. دولت آلمان شرقی تحت رهبری "اریش هونیکر" در ۱۳اوت ۱۹۶۱ساخت دیوار برلین را به عنوان "دیوار حافظ ضد فاشیست" آغاز کرد.
