روابط اقتصادی ایران و آمریکا از سال 1936

روابط اقتصادی ایران و آمریکا در دوره رضاشاه با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بود. در برخی ازدوره‌ها این روابطبر پایه همکاری کامل و در دوره‌های نیز همراه با تنش و اختلافات گسترده بود. نمونه‌ای از این اختلافات را می‌توان در سال 1315 شمسی مشاهده کرد:

«نکته‌ای که خشم آمریکایی‌‌‌‌‌ها‌‌‌‌‌ را پس از سال 1936 برانگیخته بود، قصور دولت ایران در تأمین ارز لازم برای پرداخت طلب شرکت‌‌‌‌‌ها ی آمریکایی بود که پیش از تاریخ اول مارس 1936 به ایران کالا صادر کرده بودند. ظاهراً در قانون ارزی 1936 تمهیدی برای پرداخت طلب صادرکنندگانی که قبل از اجرای این قانون به ایران کالا صادر کرده بودند، پیش بینی نشده بود. البته با توجه به این امر که قانون فوق بدون بحث و بررسی در مجلس به تصویب رسیده بود، این مسئله چندان هم عجیب نبود. اگرچه واردکنندگان ایرانی کالا‌‌‌‌‌های آمریکایی معادل ریالی لازم برای خرید کالاهایشان را به بانک ملی داده بودند، کمیسیون اسعار خارجی مجوز پرداخت معادل دلاری آن به صادرکنندگان آمریکایی را تامین نکرده بود. شرکت‌‌‌‌‌ها ی آمریکایی دست به دامن وزارت امور خارجه آمریکا و سفارت آمریکا در تهران شدند. سفارت آمریکا با تلاش‌‌‌‌‌ها ی فراوانش برای فراهم آوردن زمینه فروش ارز به واردکنندگان ایرانی به منظور پرداخت بدهی‌شان به صادرکنندگان آمریکایی صرفاً با این وعده مبهم دولت ایران مواجه‌‌‌‌‌ می‌‌شد که «به واردکنندگان اجازه‌‌‌‌‌ می‌‌دهیم تا تصدیق نامه صدور کالا‌‌‌‌‌های درجه سوم بخرند و آن را به کمیسیون اسعار خارجی ارایه بدهند، که این کمیسیون هم به نوبه خود مجوز‌‌‌‌‌های لازم را جهت خرید معادل ارزی آن برای واردکنندگان صادر خواهد کرد.»

منبع: محمدقلی مجد، رضاشاه و بریتانیا بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا، مترج مصطفی امیری، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌های سیاسی، 1389، صص 439- 440