شاه در وایل دهه 1340 برنامه‌هایی را تحت عنوان اصلاحات اجتماعی آغاز کرد. برنامه‌های اجتماعی شاه حاوی اصلاحات متعددی بود. شاه امیدوار بود از طریق این برنامه‌ها برخی از اهداف و اصلاحات اجتماعی موردنظر خود را محقق کند. اما برخلاف تصورات شاه، برنامه‌ها و اصلاحات او به منجربه پیدایش بحران‌های متعددی شد.

شاه به دستور ایالات متحده آمریکا در اوایل دهه 1340 اصلاحات ارضی را در ایران به اجرا گذاشت. مهمترین کارکرد سیاسی این اقدام در روستاهای ایران، حذف مالکین بود و بدین ترتیب دولت در روستاها با مردم به شکلی مستقیم مواجه شد.

بعد از طرح برنامه اصلاحات ارضی، امام اولین کسی بود که به مخالفت با آن برنامه پرداخت. اعتراضات امام ریشه در مسائل مختلفی داشت، با این حال فارغ از خود برنامه، اصلی‌ترین دلیل مخالفت ایشان، با مسائل کلان سیاسی بود. موضوعی که آیت‌الله مهدوی کنی به خوبی در خاطرات خود به آن اشاره کرده است.

اصلاحات ارضی یکی از بزرگترین و مهمترین برنامه‌های اصلاحی شاه در زمینه اقتصادی و کشاورزی بود. این برنامه با هدف بهبود مشکلات زمینداری و کشاورزی به وجود آمد؛ اما خیلی زود شکست خورد. یکی از دلایل شکست این برنامه این بود که برخلاف شعارها، اصلاحات ارضی برنامه‌ای سیاسی بود نه اقتصادی.

مینی برای آنکه اقدامات خود را پیش ببرد دست به اقدامات متعددی زد که برخی از آنها به قیمت پایان یافتن کار او تمام شد. او در این مسیر دست به برخی از اقدامات غیرقانونی نیز زد و همین موضوع، بهانه لازم برای مخالفان او از جمله شاه و سلطنت‌طلبان را فراهم نمود.

یکی از اهداف سیاسی مهم از اجرای اصلاحات ارضی دفع خطر احتمالی جنبش دهقانان بود. این موضوع بعد از جنگ جهانی دوم و توسط آمریکا جهت ایجاد رضایت اجتماعی در میان دهقانان توسط کشورهای تحت سلطه این کشور مطرح شد و در مورد بسیاری از کشورها از جمله ایران اعمال گردید.

زمینداران در دوره رضاشاه تحت مشمول قوانین جدید قرار گرفتند و در مواردی با غصب زمین‌های خود از سوی حکومت مواجه گشتند و از این حیث موقعیت آنها با تغییراتی مواجه شد که در ادامه به برخی از این تحولات پرداخته شده است.

در مورد میزان تأثیر اصلاحات ارضی در گسترش بازار و بویژه در افزایش تقاضای بخش روستائی برای محصولات، بقیه کشور، تردیدهای زیادی وجود دارد. دهقانان ممکن است بیشتر تولید کنند، اما بیشتر هم مصرف می‌کنند و گاه پولشان را در کالاهائی سوای محصولات بخش صنعت خرج می‌کنند. ثانياً توزیع نابرابر زمین لزوماً به نابرابری در درآمد منجر می‌شود.

اصلاحات ارضی یک ضرورت تاریخی بود که شاه در ابتدا با کمی تردید، ولی به زودی با عزمی استوار نسبت به آن اقدام نمود. دلیل اینکه چرا شاه به رغم میل باطنی و عدم آمادگی شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داخلی ایران نسبت به اجرای اصلاحات ارضی اقدام نمود کاملاَ روشن است، زیرا شاه به عنوان عضوی از اعضای طبقه حاکم وابسته اگر از انجام این وظیفه خودداری می کرد به ...

وقتی تأکید بر صنعتی کردن گذاشته شد، کشاورزی از رشد بازماند. اختلاف بین درآمد شهری و روستایی از 2 به 1 در سال 1959 به 3 به 1 در 1972 افزایش پیدا کرد. جمعیت شهرهای ایران به سرعت نسبت به خدمات و مسکن رشد پیدا کرد.

تقسیم املاک و پرداخت بهای آن در هر نقطه از کشور فرق می‌کرد و مسائلی مطرح می‌ساخت. کشاورزان، بدون راهنمائی، نمی‌دانستند در چه هنگام کشت کنند و کی آبیاری نمایند.

اصلاحات ارضی در ایران تنها به دنبال حذف مالکان به عنوان یک قدرت سیاسی بود. به همین دلیل نیز کمتر به جنبه های اقتصادی آن توجه می شد. جالب آنکه حتی کسانی که در دستگاه حکومت بودند نیز به این مسئله توجه دارند و می پذیرند که این اصلاحات کمتر موفق بوده است . . .

اصلاحات ارضی تماما اهدافی سیاسی داشت و آن حفظ حکومت پهلوی در جناح سرمایه داری غرب و جلوگیری از هرگونه انقلاب و حرکت آن به سوی کمونیسم بود و گویی غیر از این به مسئله دیگری توجه نمی شد. از همین رو بود که با وقوع اصلاحات ارضی تولیدات کشاورزی ایران به حداقل ممکن رسید . . .

شواهد تاریخی درباره رفتار سیاسی دهقانان ایران نشان می دهد که اصلاحات ارضی نه به علت فشار دهقانان بر دولت، بلکه به دلایل دیگری شکل گرفت...

در زمانه اصلاحات ارضی، حکومت مقابله با مالکین را بسیار محکم و سخت دنبال می کرد. آنان به دنبال این بودند تا قدرت سیاسی مالکین را به نفع دولت مصادره کنند و به نظر می رسید در این اقدام کمی عجولانه عمل می کردند. این مسئله به خوبی از روایت فرمانفرماییان مشخص بود . . .

کندی و مشاورانش بر این باور بودند که بهترین روش مباررزه با کمونیسم کاربرد آمیزه ای از اصلاح و سرکوب است. هرگاه اولی با شکست روبرو می گشت؛ زمان فراخوانی نیروهای سرکوبگر فرا می رسید. بنابراین مانند سایر کشورهای جهان سوم، برای سرکوب کمونیستهای امریکای لاتین، ابزار دولت کندی نیروهای نظامی نوینی به نام نیروهای «ضد شورش» بود. این نیروها که هم ردیف کلاه ...

حکومت پهلوی در چگونگی تحلیل پژوهشگران درباره اصلاحات ارضی بسیار حساس بود. به عبارتی همه می بایست در بحث از اصلاحات ارضی به تعریف و تمجید از عملکرد حکومت پهلوی می پرداختند. بنابراین در این زمینه محققان داخلی از هیچ گونه آزادی عملی برخوردار نبودند. در این میان اما دست پژوهشگران خارجی بیشتر باز بود . . .

علی امینی که در سال 1340 به مدت یک سال نخست وزیر ایران بود، یکی از معدود نخست وزیرانی بود که تلاش داشت اختیارات شاه را کاهش دهد. او فرزند محسن‌خان امین‌الدوله (داماد مظفرالدین شاه) و فخرالدوله، دختر مظفرالدین شاه بود در سال 1284 در تهران به دنیا آمد. وی در 16 اردیبهشت 1340 به دنبال استعفای شریف امامی، با حمایت جان اف کندی به عنوان نخست‌وزیر جدید مامور ...

یکی از مهمترین رویدادهایی که در ایران روی داد، اصلاحات ارضی بود. این اصلاحات که اوایل دهه 1340 روی داد نتایج نافرجام بسیاری داشت. همان طور که می دانیم اصلاحات ارضی در پی آن بود که با زمین دار کردن طبقه دهقانان، وفاداری سیاسی آنان را به خاندان حکومت تضمین کرده و جلوی انقلاب دهقانی در ایران را بگیرد.

طرح اصلاحات ارضی در ایران در حقیقت همان طرح اتحاد برای پیشرفت کندی برای جلوگیری از قیامهای مردمی در جهان سوم بر ضد آمریکا بود که در ایران به صورت اصلاحات ارضی و انقلاب سفید و سپس در شیلی تحت عنوان «اتحاد برای آزادی» به منظور جلوگیری از پیروزی سالوادرو آلنده در انتخابات عمومی سال 1964 به مرحله ی اجرا گذاشته شد.