در روز ۳ مرداد ۱۳۴۲، مجلس سنا قانون اجازه استفاده مستشاران آمریکایی از قرارداد وین درباره روابط سیاسی که به قانون کاپیتولاسیون مشهور است را تصویب و به مجلس شورای ملی فرستاد. سیاست حضور مستشاران آمریکایی در ایران، از اوایل دهه‌ی ۲۰ خورشیدی توسط رژیم پهلوی آغاز شد و آغازگر دعوت آمریکایی‌ها به ایران پس از جنگ جهانی دوم و واگذاری امتیازات قضائی و امنیتی ...

بعد از تصویب کاپیتولاسیون، امام به شدت با این قانون استثماری مخالف کرده و یک سخنرانی آتشین علیه آن ترتیب داد. این سخنرانی که برخلاف انتظار شاه بود، باعث ترس و وحشت رژیم شد.

«حسنعلی منصور» نخست‌وزیر پهلوی اول بهمن‌ماه سال ۴۳ در حال ورود به مجلس شورای ملی هدف گلوله «محمد بخارایی» از اعضای گروه فدائیان اسلام قرار گرفت و از پا درآمد.

واکنش‌های عمومی به تبعید حضرت امام خمینی(ره) در مخالفت با لایحه کاپیتولاسیون و سخنرانی علیه سلطه آمریکا در سال 1343 به ترکیه، بسیار گسترده بود و موجی از اعتراض را در سراسر کشور از جمله قم، تبریز، تهران و ... به وجود آورد.

کشور ایران از دیرباز به دلیل پیشرفت در علم پزشکی شهره عام و خاص بوده است. ولی تشکیل سازمانهای متولی امر پزشکی مربوط به دوران قاجاریه می باشد. به طوریکه در سالهای سلطنت ناصرالدین شاه تلاشهایی برای تشکیل سازمان پزشکی قانونی به عمل آمد.

یکی از پیامدهای کاپیتولاسیون در جامعه ایرانی این بود که  برخی از دولتمردان قجری بیگانگان را موجودات خارق العاده و برتر از خود می پنداشتند و چنان در برابر ایشان مرعوب بودند که نه تنها پیروی از ایشان بلکه تشبه با آنان را وسیله مباهات  و برتری خود می دانستند . . .

درباره وابستگی افراطی پهلوی دوم به غرب و به خصوص دولت ایالات متحده تاکنون مباحث متنوعی مطرح شده است. این وابستگی و سرسپردگی تا بدانجا بوده که برخی از سیاستمداران درجه چندم آمریکایی به خود اجازه می دادند تا درخواست کنند با هلی کوپتر در کاخ نیاوران فرود بیایند . . . .

ملت ایران را از سگ های امریکا پست تر کردند. اگر چنانچه کسی سگ امریکائی را زیر بگیرد باز خواست از او می کنند، اگر شاه ایران یک سگ امریکائی را زیر بگیرد باز خواست می کنند و اگر چنانچه یک آشپز امریکائی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد،بزرگتر مقام را زیر بگیرد هیچ کس حق تعرض ندارد.

حضور مستشاران آمریکا در ایران در دوره‌ی محمدرضا پهلوی به ویژه در ساختار ارتش را می‌توان بخشی از سیاست میلیتاریستی شاه دانست. از طرف دیگر ایران نیز به دلیل برخورداری از موقعیت استراتژیک در فضای جنگ سرد، از بُعد امنیتی برای دولتمردان آمریکایی حائز اهمیت بود.

برای حدود پنج دهه یعنی از زمان تصویب قانون خفت بار کاپیتولاسیون در مجلس رژیم ستم‌شاهی (سال 1343) که به آمریکایی ها مجوز هر جنایتی را در ایران می داد تاکنون شعار «مرگ بر آمریکا» پرطنین تر آوایی بوده که از گلوی مردم ایران فریاد شده است. حتی در روزهایی که خبری از جمهوری اسلامی و به تبع آن استقلال، آزادی و دیگر کلیدواژه های درود برانگیز نبود، این شعار ...

در مود کاپیتولاسیون با سکوت مرگبار رجال سیاسی، احزاب و گروه‌های ایرانی مواجه هستیم. در مسئله پانزده خرداد آنها خودشان را مبرا دانستند از اینکه با نهضت امام خمینی حرکت کرده باشند. اما در مسئله کاپیتولاسیون هم هیچ چیزی نگفتند. حتی یک اعلامیه و یک بیانیه ندادند. خب حزب توده به دلیل آن‌که وابستگی به شوروی داشت، این‌ها بیرون از این کارها بودند. جامعه سوسیالیت‌ها ...

حاکمان ایران از ابتدای برقراری ارتباط با کشورهای اروپایی، امتیازهایی به آنها می دادند که معمولاً یک طرفه بود. شمار این امتیازها، اعطای حق مصونیت قضایی یا همان کاپیتولاسیون بود.

کاپیتولاسیون عبارت است از معاهده‌ای که به موجب آن بیگانگان حق اقامت در کشور دیگری را برای خود تحصیل می‌کنند و از برخی حقوق و مزایای "اختصاصی" بهره مند می‌شوند. در ایران این موضوع برای اولین بار در عصر صفوی مطرح شد، ولی هیچ وقت تحقق نیافت. در دوره قاجار و در پی شکست ایران در جنگ با روسیه قرارداد ترکمانچای به ایران تحمیل شد. در این قرارداد و به موجب ...

همزمان با سالروز اعتراض تاریخی امام خمینی (ره) به پذیرش کاپیتولاسیون، نشستی با عنوان «بازخوانی تاریخ معاصر» در فرهنگسرای سرو برگزار می‌شود.

دکتر فرخی رئیس اداره عهد و امور حقوقی وزارت امور خارجه رژیم پهلوی با مخالفت کارشناسی با کاپیتو‌لاسیون گفت: نباید فراموش کرد که هر تأسیس حقوقی اگرچه ظاهراً مولد اراده حاکم دولت‌هاست، ولی باید با روح حقوق و منطق قضایی سازگار باشد.

لایحه‌ی کاپیتولاسیون به دولت اجازه می‌داد که رئیس و اعضای هیئت‌های مستشاری نظامی ایالات متحده را در ایران از مصونیت‌ها و معافیت‌های شامل کارمندان اداری و فنی موصوف در بند «و» ماده‌ی اول قرارداد وین، برخوردار نماید.

روایت مستشاران آمریکایی، روایت وابستگی و دست‌نشاندگی دولت پهلوی است؛ دولتی که هرچند داعیه‌ی سیاست مستقل ملی داشت، اما داستان دلدادگی و وادادگی‌اش مثال هر گذر بود و شهره‌ی شهر. حضور پُرتعداد اما بی‌کیفیت مستشاران، سیاست میلیتاریستی شاه را به نمایش می‌گذاشت که چه وقیحانه، منابع ملی را برای سوداهای خام‌اندیشانه‌ی خود حراج می‌کرد.

در مقابل پروسه نفوذ آمریکایی ها و در تاریخ نفوذ استعمارگران اروپایی جامعه ایرانی نه تنها بی تحرک نبوده، بلکه گاها با هوشیاری و غیرت در مقابل این دسیسه ها ایستاده است. حرکت حضرت امام خمینی(ره) در اعتراض به کاپیتولاسیون و انجمن های ایالتی و ولایتی مشت نمونه خرواری از این قیام هاست

روایت مستشاران آمریکایی، روایت وابستگی و دست‌نشاندگی دولت پهلوی است؛ دولتی که هرچند داعیه‌ی سیاست مستقل ملی داشت، اما داستان دلدادگی و وادادگی‌اش مثال هر گذر بود و شهره‌ی شهر. حضور پُرتعداد اما بی‌کیفیت مستشاران، سیاست میلیتاریستی شاه را به نمایش می‌گذاشت که چه وقیحانه، منابع ملی را برای سوداهای خام‌اندیشانه‌ی خود حراج می‌کرد.

امام علاوه بر این سخنرانی، اعلامیه‌ای منتشر و بار دیگر به افشای خیانت شاه، دولت و مجلس پرداختند. امام در این اعلامیه کاپیتولاسیون را «سند بردگی ملت ایران»، «اقرار به مستعمره بودن ایران» و «ننگین ترین و موهن ترین تصویب نامه غلط و دولت‌های بی حیثیت» نامیدند.