چگونه فامیلی دار شدیم

جوان و تاریخ- کشکول

نام خانوادگی در دوره قاجار ، معمولا یا لقبی بود ارث رسیده از نام پدر و مادر یا پیشینه ای بود باعث افتخار یا حتی باعث آبروریزی که روی آدم ها می ماند و لقبشان می شد و هرازگاهی به لطف شاه یا صاحب دیوانی مهر و امضا می خورد و سنددار هم می شد . حالا این که چرا اعتمادالسلطنه که اسم اصلی اش حاج علی خان مراغه ای بوده را ، هم به اسم ضیاالملک می شناختند هم حاجب الدوله و هم فراش باشی ، لابد ماجرایی است که باید به آن خندید . ولی اینکه امین الدوله لقب هشت نفر آدم مختلف بوده است دیگر خنده ندارد ، هشت نفر که با یک اسم و یک لقب در اسناد دولتی شناخته می شوند و هر چند گاهی پدر و پسرند اما تاریخ راه هم به اشتباه می اندازند . حاج محمد حسین خان محمد اصفهانی ، عبدالله خان پسر او ، میرزا نبی پدر سپهسالار ، میرزا صادق قائم مقام نوری برادرزاده او ، عموزاده میرزا آقاخان صدراعظم ، فرج خان کاشانی برادرش ، میرزا هاشم خان و میرزا علی خان صدراعظم مظفرالدین شاه و پسرش محسن خان امینی ... همگی امین الدوله .