«دیپلماسی» لزوماً به معنای صلح نیست

حسن عابدینی در وبلاگ شخصی خود نوشت: واژگان گاهی از زبانی به زبان دیگری که می‌رود ماهیتش دگرگون می‌شود؛ این ممکن است در برخی مواقع اشکالی نداشته باشد؛ مشکل زمانی بروز می‌کند که قصد داشته باشیم با همان واژه برای گفتگو با افراد با زبان مبدا استفاده کنیم.

موضوع وقتی قابل تأمل‌تر می‌شود که کاربران آن واژه‌ها نه افراد که کارشناسان و تصمیم گیران آن هم در حوزه بین الملل باشند.

نمونه آن دو واژه استراتژی و دیپلماسی است؛ ریشه هر دو یونانی است؛ استراتژی از نظر لغوی، مدیریت قشون یا اداره لشکر است؛ دیپلماسی هم از واژه دیپلم است که به معنای نامه‌ای تا شده که پیشتر پادشاهان آن را برای پادشاهی دیگر ارسال می‌کردند.

استراتژی البته بصورت عام به معنای راهبرد،‌ سیاست خارجی، روش، ایدئولوژی، راه کار، برنامه و ... بکار برده می‌شود؛ دیپلماسی هم در زبان عامه از گفتگو میان دولت‌ها تا چرچیل بازی و فریب و حقه بازی به کار برده می‌شود.

حال اما استراتژی بصورت تخصصی یعنی رویکرد غیر مسالمت آمیز و دیپلماسی یعنی رویکرد مسالمت آمیز در روابط بین الملل؛ دیپلماسی و استراتژی دو ابزار برای رسیدن به اهداف سیاسی است؛ این واقعیت است که استراتژی لزوماً به معنای جنگ نیست همانگونه که دیپلماسی لزوماً به معنای صلح نیست.

شرایط زمانی و مکانی تحولات در نظام بین الملل است که نحوه بهره‌گیری هر یک از دو ابزار استراتژی و دیپلماسی را مشخص می‌کند؛ ممکن است یکی از این دو ابزار نهان و دیگری آشکار باشد یا یکی کم رنگ و دیگری پررنگ‌تر شود.

این مثالی است از مواردی بسیار که حتی در متون دانشگاهی هم رسوخ کرده است؛ در این اندیشه‌ام که هم ما دست اندرکاران رسانه‌ها و هم دوستان ما در حوزه دانشگاهی چه روشی در پیش بگیریم که در حوزه‌های تخصصی واژگان دقیق‌تر استفاده شود.