قاجار؛ ترکیبی از عادات فارس و ترک و تاتار و مغول . . .

کافه تاریخ- اخبارتاریخی

در زمان قاجار عدالت یکی از مهمترین دغدغه های جامعه بود. آنچنان که سرانجام پیش از مشروطه، یکی از مهمترین دغدغه های روشنفکران ایرانی، مسئله عدالتخانه بود. تا این زمان، وقتی شاه و یا حکام محلی به قضاوت درباره مشکلات مردم می نشستند، احکام متنوع و بی قاعده ای را صادر می کردند. از این روست که مجدالملک، از روشنفکران دوره ناصری به نقد قانون عصر قجری می پردازد و پیشنهاد می کند تا قانون اسلام اجرا شود:

«حکومت ایران نه به قانون اسلام شبیه است و نه به قاعده ی ملل و دول دیگر. باید بگوئیم حکومتی است مرکب از عادات فرس و ترک و تاتار و مغول و عرب و افغان و روم و ترکمان مخلوط در هم و یک عالمی است علیحده با هرج و مرج زیاد که در چند قرنی یکی از ملوک طوایف مذکوره به ایران غلبه کرده و از هر طایفه عادت مکروهه و مذموم های در ایران باقی مانده و در این عهد همه ی آن عادات کاملا اجرا می شود. اگر اجرا کنندگان این عادات بگویند حالت حالیهی ما اجرای این عادات را اقتضا میکند، جواب گوئیم چرا حالت حالیهی شما اجرای قانون شریعت را اقتضا نمیکنند که بهترین قانون ها است و در همه عصر میتوان معمول داشت؟»

1-حاج میرزامحمدخان مجدالملک سینکی، کشف الغرائب(رسالهی مجدیه)، تهران، نشر آبی، 1391، ص 47