اتش سوزی آبادان مقدمه ی یک انفجار بزرگ

در ماه‌های پایانی حکومت چهلوی، چندین اتفاق مهم رخ داد که در یکسره کردن کار حکومت پهلوی بسیار تاثیرگذار بود. یکی از این اتفاقات عظیم و تاثیرگذار، آتش سوزی سینما رکس آبادان بود. این حادثه، باعث تغییرات سیاسی نیز در بدنه حکومت شد، اما در نهایت این تغییرات هم راه به جایی نبرد.

«شنبه ۲۹ مردادماه، روزی بسیار تعیین‌کننده از کار درآمد: در ساعت 9:45 دقیقه بعدازظهر، سینما رکس آبادان دچار آتش سوزی شد و ۳۷۷ نفر در آتش سوختند؛ شمار کشتگان بعدا به ۴۳۰ تن رسید. یکم شهریورماه، آیت‌الله خمینی نامه سرگشاده‌ای از نجف منتشر کرد و در آن گفت که «آتش سوزی آبادان، مقدمه انفجاری عظیم است.» این آتش سوزی، کار نخست وزیر اصلاحگر و تجددگرا، جمشید آموزگار را یکسره کرد. روز پنجم شهریور، آموزگار به تندی جای خود را به جعفر شریف امامی داد، که رییس پیشین مجلس سنا، و نخست وزیر سال‌های ۴۰-۱۳۳۹ بود. پنداشته می‌شد از آنجا که شریف امامی فرزند یک روحانی است، برای خشنود ساختن روحانیان و در عین حال وفاداری و اعتمادپذیری نسبت به شاه، مناسبترین شخص خواهد بود. اما شریف امامی آنچنان در دستگاه پهلوی غرق شده بود که نزد روحانیت، ذر‌ه ای اعتبار نداشت.»

منبع: دزموند هارنی، روحانی و شاه، ترجمه کاوه باسمنجی و کاووس باسمنجی، تهران، انتشارات کتاب‌سرا، 1377، صص 28- 29