مواضع امام و روحانیون نسبت به رفراندوم

وقتی موضوع رفراندوم انقلاب سفید مطرح شد، بسیاری از مردم و روحانیون به مخالفت با آن برخواستند. مخالفت برخی از روحانیون با این لایحه به حدی زیاد بود که خواهان اقداماتی خاص جهت متوقف کردن آن بودند. روحانیون قبل از انجام آن اقدامات، با امام مشورت می‌کردند؛ اما امام با هر اقدام مخالفت‌آمیز در برابر رفراندوم نیز موافق نبودند:

«آیت‌الله سیداحمد خوانساری که از مراجع مقیم تهران بودند ایشان یک اطلاعیه‌ای خیلی تند دادند و اعلام کردند که شرکت در رفراندوم به منزله محاربه با امام زمان (ع) است. آیت‌الله سیدابوالقاسم خویی هم در نجف می‌خواستند که دولت را در واقع تحریم کنند امام پیام فرستادند که اگر شما دولت را تحریم کنید، برای مردم مشکلاتی پدید ‌می‌آید چون مردم سوار کشتی و قطار می‌شوند و از آب، برق، نفت، شکر، قند و این‌ها استفاده می‌کنند. این امور در آن موقع دولتی بود و مشکلاتی برای مردم پیش می‌آمد روحیه‌‌ها این گونه بود امام آن برخورد آیت‌الله خوانساری را نداشتند. به تدریج در مبارزات جلو آمدند یک عده هم که گفتند ما عقب‌نشینی کنیم امام هم فرمودند: «شما حوزه را برای کی می‌خواهید؟ برای حفظ اسلام می‌خواهید وقتی دارد اصل اسلام از بین می‌رود حوزه را باید فدای اسلام‌. کنید نه اینکه اسلام را فدای حوزه بعد هم امام توضیح دادند و گفتند این بار دولت نیست که عقب نشینی کند شاه است و عقب نشینی هم نمی‌کند از طرفی اسلام و مملکت هم در خطر‌. ست باید مردم را بیدار کرد و قرار شد مخالفت‌ها برای آگاه کردن مردم علنی بشود. 30/10/1341 امام در جمع عده‌ای که برای کسب تکلیف خدمتشان آمده بودند فرمودند با رفراندوم همراهی نکنید و بعد هم فرمودند که البته خون از دماغ کسی نیاید و کسی آسیب نبیند این سیاست امام بود که اعلام فرمودند..»

منبع: علیرضا اسلامی گیلانی، تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات شهید محمدصادق اسلامی (شهید مکتب روح‌الله)، تهران، موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1394، ص 71