جامع آدميت يكى از تشكيلات و مجامع مطرح و شايان توجه عهد مشروطيت مى‏باشد كه در دوره مظفرالدين شاه پابه عرصه وجود نهاد و به سبب برخوردارى از مرام و فلسفه سياسى مشخص، حلقه و مرحله مهمى در تكوين و تولد فعاليت‏ها و تشكيلات حزبى در ايران به شمار آمده است

يكى از دهشتناك ترين تراژدى‌هاى تاريخ ايران بعد از مشروطه جنگ و جدال‌هاى بى پايان سالارالدوله با دولت مركزى در غرب كشور بود كه به فجايع فراوانى منتهى شد.

انقلاب مشروطه ایران به عنوان جنبشی آزادیخواهانه، محصول تحولات فکری و نیز اقدامات عملی افراد و گروههای آزادی طلب و اصلاحگر  در قرن نوزدهم بود. جنبش فکری مشروطه، ریشه در تغییر و تحولات جهانی و مقتضیات زمانی چون رشد آگاهی، نشر و ترجمه کتب غربی، تأسیس مدارس جدید، چاپ روزنامه و... داشت؛ اما اقدام عملی این جنبش، محصول حرکت و اقدام مردم و روحانیون در وقایعی ...

مدارس دخترانه در زمان قاجار و پهلوی به طور کاملا محدود دایر بودند. در این مدارس دروس های مختلفی تدریس می شد که بعضا بیشتر شامل دروس عملی و خانه داری می شد.

مشروطه گرچه در ابتدا با همگامی علما و آزادیخواهان با افکار و گرایشات متفاوت آغاز شد؛ اما بتدریج بسیاری از موافقان آن به خصوص از قشر روحانیت، به مخالفت با آن پرداختند. این مخالفت‌ها عمدتاً به دلیل انحراف جریان مشروطه از اصول اولیه خود بود. ملامحمد آملی و سیدکاظم یزدی را می‌توان در زمره این مخالفان قرار داد.

موقر السلطنه داماد شاه قاجار بود که با شکوه الدوله دختر مظفرالدین شاه ازدواج کرد اما در اواخر سلطنت شاه از شیوه حکومت وی بدگویی می‌کرد و مورد غضب مظفرالدین شاه قرار گرفت.

یکی از عواملی که باعث بدبینی انجمن‌های تشکیل شده در دوره مشروطه شد، عدم مشخص بودن فعالیت‌های آنان و دخالت بیش از حد آنان در امور مختلف به خصوص قانون‌گذاری بود. دخالت انجمن‌ها در این موضوع به حدی بود که صدای اعتراض برخی از نمایندگان نیز درآمد.

انقلاب مشروطه ایران انقلابی آزادی‌خواهانه بود؛ اما این جنبش یا انقلاب علیرغم شعار دلنشین خود، با مشکلاتی همراه بود. بزرگترین مشکل این انقلاب عدم فهم دقیق توده مردم از مشروطه و مظاهر آن بود. حتی بسیاری از روشنفکران نیز با واقعیت مشروطه آشنا نبودند.

از جمله نقاط عطف تاریخ مشروطه، تحصن علمای مبارز در حرم حضرت معصومه (س) و حرم حضرت عبدالعظیم (ع) بود، اما در این میان، روشنفکران غرب‌زده با انتخاب سفارت انگلیس برای تحصن، نخستین خسارت را به نهضت مشروطه وارد کردند.

سید ضیاءالدین طباطبای یکی از شخصیت‌های معروف سیاسی ایران در عصر مشروطه، پهلوی اول و دوم است که نقش بسزایی در کودتای اسفند ۱۲۹۹ ش و تاسیس سلسله پهلوی ایفا نمود. وی در تابستان ۱۲۶۸ش در شیراز متولد شد.

عین‌الدوله صدراعظم و حاکم معروف تهران، یکی از بازیگران سیاسی در در دوره مظفرالدین شاه است که بیشتر به دلیل اقدامات و نقش خود در دوران حساس تاریخ قاجار، یعنی روزهای منتهی به انقلاب مشروطه، شناخته شده است. وی با پیشینه‌ای سیاسی و جانبداری از حکومت استبدادی قاجار، تلاش زیادی جهت شکست جنبش مشروطه‌خواهان نمود؛ اما در نهایت نتوانست کاری از پیش ببرد.

احمد قوام در زمانه مشروطه فرد فعالی بود. مردی که فرمان مشروطه به قلم او نگاشته شده است. آنگونه که از آثار و خاطرات این دوره نمایان است، او در زمانه ای که تقابل استبداد و مشروطیت شدید شده بود، نقش مهمی در پیروزی مشروطه خواهان داشت.

رضاشاه در ظاهر به بسیاری از مظاهر حکومت مشروطه وفادار ماند و هیچ‌کدام از آنان را از بین نبرد؛ اما در عمل اقداماتش بنیان مشروطه را از بین برد و باعث لطمه به نهادهای مدنی گردید. از جمله نهادهایی که در راستای اقدامات رضاشاه لطمه دیدند، مجلس، مطبوعات و قانون اساسی بود.

در زمانی که کودتای 1299 در ایران رخ داد؛ رضاخان به عنوان عامل کودتا برگزیده شد. حال این سوال برای ایرانیان مطرح است که چرا از میان رجال مطرح و شناخته شده کسی انتخاب نشد و در این میان فردی ناشناخته، یعنی رضاخان میرپنج برگزیده شد؟ . . .

شاه بیت تمامی جریانها و افراد جامعه روشنفکران در تاریخ معاصر ایران، دین زدایی از گفتمان سیاسی و اجتماعی جامعه ایران بود. با توجه به هویت غربی این جریان، روشنفکران در تجزیه و تحلیل تحولات سیاسی و اجتماعی مرحله به مرحله در صدد حذف دین و رهبران دینی از نهضت شدند، در تحولات آغازین انقلاب مشروطه پس از مهاجرت کبری، مظفرالدین شاه با تشکیل مجلس شورای اسلامی ...

کدام یک از روشنفکران دوران مشروطه به طور جدی با عصر پهلوی در افتادند؟ ممکن است آنانی که صادق نیز بودند و عرق ملیت و وطن پرستی بیشتری داشتند، خانه نشین باشند، ولی مبارزه ای با اساس سلطه در کار نیست.

: در همان روزهای آغاز پناهندگی در سفارت انگلیس، به پناهندگان چنین تلقین شد که مشروطه بخواهند، چند حقوقدان و دبیر سفارت که زبان فارسی را به خوبی می دانست، در سخنرانی های خود مزایای حکومت مشروطه و قانون را برای پناهندگان توضیح می دادند...

در اوقاتی که نهضت مشروطه برپا بود، میرزا ابوالقاسم خان قراگزلو (ناصرالملک) رجل سیاسی و تحصیل کرده «آکسفورد» ضمن نامه ای به طباطبایی نوشت: مشروطه برای ایران خیلی زود است.

کارت تعهدنامه علی نقی عضدالملک مبنی برهمراهی باسلطنت مشروطه اسلامی قاجار ، مجلس شورای ملی وخاندان قاجاریه و تلاش جهت ترقی معارف و فلاحت و تجارت کشور وتضمین مجمع اتحادیه قاجار درحفظ حقوق شرعی و وطنی وی

چرچیل (دبیر امور شرقی سفارت انگلیس) در گزارش خود به لندن در صدر مشروطه، با اشاره به ماجرای کشتار جمعی از فرق ضاله به دست مردم اصفهان در 1889-1890 م (1307 قمری)، حاج شیخ محمد تقی نجفی (آقا نجفی) را محرک این امر شمرده است...