بازارهای ایران در نگاه نخستین فرستاده ژاپنی

بازارهای ایرانی یکی از مهمترین و اصلی‌ترین مکان‌های فعالیت‌های اقتصادی قاجاریان محسوب می‌شد. مردم در این مکان‌ها به حیل و اشکال مختلف تلاش می‌کردند تا به خرید و فروش کالاهای موردنظر خود مشغول شوند. در این بین رقابت برای فروش یا خرید نیز به طرق مختلف وجود داشت.
«در بازار، کسب و کار رونق داشت. بازار نام خود را به محله پیرامون آن جا داده بود و محله‌ای را هم که این مجموعه دکان‌‌ها و سرا‌‌های تجاری در میان آن بود، بازار می‌گفتند. گذر‌‌های بازار بسیار تنگ بود. دو سوی گذر را به صورت سکو بالا آورده و از هر گونه کالا برسکو‌‌ها چیده بودند، چنان که برای من درست مانند اكان كوء باد در ژاپن می‌نمود. اگر ظاهرکسی نشان می‌داد که مشتری و در پی خرید چیزی است، ده نفر از مغازه‌‌‌ها بیرون می‌ریختند و مشتری را از چپ و راست می‌کشیدند تا به دکان خود ببرند و فریاد می‌کردند: مغازه ما از همه جا ارزان‌تر است و این جنس از همه بهتر است. فریادشان گوش فلك را کر می‌کرد. به خرید که می‌رفتیم، قیمت را ده برابر می‌گفتند تا جای چانه باشد. ما که غریب و مسافر بودیم می‌بایست مواظب باشیم تا کلاه سرمان نرود.»

منبع: یوشیدا ماسا‌‌‌هارو، سفرنامه یوشیدا ماسا‌‌‌هارو،‌‌‌‌‌ترجمه‌‌‌‌هاشم رجب‌زاده، مشهد، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، 1373، ص 174