شمس العماره به روایت هنری بایندر

در دوره قاجار در مجموعه کاخ گلستانی، کاخی به نام شمس‌العماره ساخته شد که به خوبی نمایانگر فرهنگ و هنر مردم در آن دوره است‌‌.‌ شمس‌العماره از دید بسیاری از تاریخنگاران و مسشرقان به عنوانی یک بنای زیبا معرفی شده است‌‌.‌ افراد زیادی به این کاخ توجه داشته‌اند که یکی از آن‌ها هانری بایندر است‌‌.‌ بایندر در سفرنامه خود از این کاخ گفته است:

«از این ساختمان خارج شده پس از گذشتن از باغ به جلو خورشید کاخ‌ها یعنی شمس‌العماره می‌رسیم در بالای یک پلکان عریض که در اطراف آن برنز‌های بسیار زیبای ایرانی است یک اطاقی است شبیه تالار اما کمی کوچکتر که در آن دو پرده گوبلن معروفی قرار گرفته که توسط لوئی فیلیپ به محمدشاه پدر ناصرالدین اهداء شده است‌‌.‌ در کنار اشیاء بسیار نفیس ایرانی چیز‌های زشت صادراتی اروپا را قرار داده‌‌‌اند‌‌.‌ در یک گوشه یک ساعت عظیم میکانیکی است که اهدائی انگلستان می‌باشد‌‌.‌ وقتی که سر ساعت زنگ می‌زند طاووسی چتر زده و صدا می‌کند در حالیکه یک معبد چینی برپا می‌شود و جویبارهائی از بلور به حرکت می‌افتد‌‌.‌ این شی ابتدا به قصد امپراتور چین تهیه شده بود و در راه بود که در سال ١٨٦٦ جنگ در گرفت انگلستان که نمی‌خواست هدیه او از بین برود در نیمه راه بسته را متوقف ساخته آنرا به شاه ایران تقدیم داشت‌‌.‌ این قصر هر چه باشد، هر چند بدون تردید با ذوق ما و اندیشه معماری خوب ما جور در‌‌ نمی‌آید می‌توان آنرا در شمار کار‌های هنری درخشان ایران محسوب داشت‌. »

منبع: هنری بایندر، سفرنامه هانری بایندر، کردستان، بین‌النهرین و ایران، ترجمه کرامت‌الله افسر، تهران، انتشارات فرهنگسرا، 1370، ص 469