قانون، به معنای عام، عبارت است از مجموعه‌ای از قواعد و مقررات الزام‌آور که توسط نهادهای صلاحیت‌دار وضع شده و برای همه اعضای یک جامعه لازم‌الاجرا است. ویژگی‌های اصلی یک قانون در نظام‌های حقوقی مدرن، کلیت (شمول بر تمامی موارد مشابه)، عمومیت (عدم انحصار به شخص یا موقعیت خاص) و الزام‌آور بودن (تحت پوشش ضمانت اجرا) است. در این چارچوب، همه افراد در برابر ...

لحظه‌ای که حبیب ثابت پاسال، سرمایه‌دار بزرگ، نماد مذهبی خود را بر سینه‌ی جوانی سیاه‌پوست می‌نشانَد. این تصویر، تنها یک رویداد مذهبی نیست؛ بلکه سند ارتباط عمیق میان قدرت اقتصادی، نفوذ حکومتی و تبلیغ جهانی یک آیین در ایران معاصر است.

سازمان اطلاعاتی رژیم اسرائیل، برای برخوردار شدن از پشتیبانی ساواک برای عملیات بر ضد فلسطینیان در کشورهای عربی خاورمیانه، تلاش بسیاری از خود نشان داد. در واقع، برخی از اسناد نشان می‌دهند که سرویس موساد در نشست‌های دوجانبه و سه جانبه با ساواک و سیا از سازمان اطلاعاتی ایران می‌خواهد که در اقدامات علیه فلسطینیان همکاری کند. به خصوص که ایران یک کشور اسلامی ...

در میان تحلیل عوامل نارضایتی مردم از حکومت پهلوی عوامل متعددی وجود دارد. با این حال بسیاری از مردم نقش تحولات سیاسی در دهه 1330 و تغییرات صورت گرفته بعد از آن را نیز بسیار مهم دانسته و معتقدند یکی از نقاط عطف نارضایتی‌ها که عمدتاً هم سیاسی بود، از آن سال‌ها شکل گرفت.

احمد قوام‌السلطنه، ملقب به قوام‌السلطنه، یکی از برجسته‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین چهره‌های تاریخ معاصر ایران است که دوران فعالیت سیاسی خود را از اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار تا سال‌های اولیه سلطنت محمدرضا پهلوی امتداد داد. او که در سال ۱۲۵۲ش (۱۸۷۳م) در تهران دیده به جهان گشود، از خاندان ریشه‌دار و باسابقه قوام بود؛ خاندانی که سابقه طولانی در ...

بخشی از اختلافات سیاسی ایران و عراق در دوره حکومت پهلوی، ناشی از سیاست خارجی دو کشور و وابستگی آن‌ها به بلوک شرق و غرب بود. ایران که از نظر سیاسی به آمریکا وابسته بود، بارها با وارد کردن این کشور به مسائل داخلی و خارجی خود، باعث تشدید اختلافات از سوی کشورهای همسایه شد.

با طلوع مشروطیت و استقرار مجلس شورای ملی در ایران، نیاز مبرمی به ابزاری رسانه‌ای احساس می‌شد که بتواند همزمان با ثبت وقایع، صدای نمایندگان ملت را به گوش عموم برساند و بر آزادی‌های جدید صحه گذارد. در این برهه حساس تاریخی، و همزمان با افزایش قدرت روحانیت در مقایسه با سلطنت قاجار، فرمان تأسیس روزنامه‌ای ویژه توسط مظفرالدین شاه صادر گردید تا رسماً به انعکاس ...

ادبیات فارسی، سرزمینی است که در آن جدی‌ترین مفاهیم با شیرین‌ترین لبخندها در هم تنیده‌اند. طنز در این گستره، نه صرفاً ابزاری برای خنداندن، بلکه سلاحی زیرکانه برای نقد قدرت، روشنگری عرفانی و افشای ریاکاری اجتماعی بوده است. از شوخی‌های گزندهٔ عبید زاکانی در عصر سلاطین تا هجوهای سیاسی هوشمندانه دهخدا در روزنامه‌های مشروطه، و حتی در پسِ رمز و رازهای عرفانی ...

در آبان ۱۳۵۷، در بحبوحه توفان انقلاب، محمدرضا شاه پهلوی با چهره‌ای نگران و حالتی آشفته، در جلسه‌ای فوق‌العاده با فرماندهان ارتش، به اشتباهات گذشته اعتراف کرد و فرمان عفو عمومی را چاره کار دانست. اما سخنان او، که در دوران سلطنتش بی‌سابقه بود، برای فرماندهان ارتش پیامی تلخ داشت: این اقدامات “بسیار دیر” بود و نشان از عدم درک عمیق شاه از خواست واقعی مردم ...

پس از عملیات ناموفق “ایفیت” در منطقه مرزی مهران در سال ۱۳۵۳، شاهنشاه پهلوی در واکنشی خشمگینانه و غیرمنطقی، دستور تخلیه کامل شهر مهران و ترک تجهیزات آن را صادر کرد. این دستور که از سوی فرمانده نیروی زمینی نیز غیرقابل توجیه نظامی و عقب‌نشینی سیاسی بزرگ تلقی شد، نشان‌دهنده آن بود که تصمیم‌گیری‌ها در بالاترین سطح حکومت، بیش از آنکه بر مبنای منطق نظامی ...

در دهه‌ی چهل خورشیدی، با تحولات سیاسی در آمریکا و تمایل این کشور به ترویج فضای دموکراتیک در ایران، حزب «ایران نوین» به رهبری حسنعلی منصور با حمایت شاه پا به عرصه وجود گذاشت. اما شیوه‌های تبلیغاتی این حزب از همان ابتدا در کانون توجه سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) قرار گرفت. گزارش‌های محرمانه ساواک نشان می‌دهد که چگونه «ایران نوین» با تقلید از تکنیک‌های ...

این سند تاریخی، برگرفته از گزارشات محرمانه شهربانی، به تفصیل تحرکات و چالش‌های حزب توده را در دهه سی خورشیدی به تصویر می‌کشد. از دستگیری پنج نفر از کارمندان اصلی حزب در شهرهای مختلف و انتقال آنها به تهران به اتهام تحریک به شورش، تا تلاش برای توزیع مرامنامه و نظامنامه حزب دمکرات در ساوه و خرقان و حتی اعتصابات گسترده در آقاجاری و گچساران در پی بازداشت ...

این تصویر نه تنها جنبه‌های سرگرمی درباری و مردمی قاجار را به نمایش می‌گذارد، بلکه یادآور بخشی از فرهنگ عامه و هنر کمدی آن دوره نیز هست.

پس از مرگ نادر و ضعف دولت مرکزی، ایراکلی فرصت یافت با اتکا به حمایت روسیه استقلال گرجستان را از ایران اعلام کند. این قرارداد خودسرانه با روس‌ها که بدون اطلاع ایران بسته شد، گرجستان را رسماً تحت‌الحمایه تزار قرار داد و آغازگر مرحله‌ای تازه از رقابت قدرت‌های بزرگ در قفقاز شد

سفرنامه دریابل، گزارشی از مراسم تدفین در دوره صفویه ارائه می‌دهد که شامل شیون و زاری بستگان، حمل جسد در تابوت به همراه وسایل شخصی متوفی و تکرار مراسم حمل با فریاد است. این آداب، با توجه به جایگاه اجتماعی فرد، تا حدودی متفاوت بوده است.

هند، که قرن‌ها تحت سلطه استعماری بریتانیا بود، سرانجام در میانه قرن بیستم استقلال خود را بازیافت. با این حال، مسیر آزادی با قیام‌های متعددی هموار شد که مهم‌ترین آن‌ها “شورش بزرگ” سال 1857 بود. این خیزش عظیم، که از طغیان سپاهیان هندی در میرات آغاز شد، نه تنها به دلیل بهانه‌های مذهبی (مانند فشنگ‌های آغشته به چربی حیوانی) بلکه ریشه در نارضایتی‌های عمیق ...

از همان روزهای ابتدایی به دست گرفتن سلطنت، محمدرضا شاه با وجود ضعف ظاهری قدرت، در سودای حکومتی دیکتاتورمآبانه بود؛ تصویری که در ذهن او از مردم ایران به عنوان «گوسفندان رام و بی‌زبان» شکل گرفته بود. در اوج تب‌وتاب مبارزات ملی شدن نفت و در شرایطی که سانسور دولتی راه هرگونه انتقاد را بسته بود، روزنامه «شاهد» به سردبیری دکتر مظفر بقایی به سنگری برای افشای ...

با آغاز حکومت رضاشاه، روایت تازه‌ای از تاریخ ایران شکل گرفت؛ روایتی که در آن شکوه ایران پیش از اسلام برجسته و نقش دوران اسلامی کم‌رنگ می‌شد. این «اسطوره ملی» تازه نه تنها بازتاب ناسیونالیسم افراطی بود، بلکه وسیله‌ای برای مشروع نشان دادن پادشاهی به‌عنوان ادامه طبیعی قدرت در تاریخ ایران محسوب می‌شد. از بازنویسی کتاب‌های درسی تا جشن‌های دو‌هزار و پانصدمین ...

سیاست اسلام‌زدایی رژیم پهلوی بر چند محور اساسی استوار بود که بخش عمده آن با نگاهی شووینیستی بر حذف کلمات عربی، تحریف تاریخ درباره ورود اسلام به ایران و تغییر خط عربی مرتبط است

سند منتشرشده امروز پرده از ذهنیتی می‌بردارد که در آن، رجال عصر پهلوی باور چندانی به توان استقلال و اراده ملی نداشتند. آنان در فضایی آکنده از ترس و وابستگی، همه‌چیز را به خواست بیگانگان گره زده بودند و در برابر نفوذ خارجی، خود را ناتوان می‌دیدند. روایت احمد آرامش از «در بند بودن همیشگی ایرانیان در قید قدرت‌های غربی»، تصویری روشن از کشاکش جناح‌های وفادار ...