غربزدگی، جریانی است که بسیاری آن را مربوط به دوران حکومت پهلوی دوم می‌دانند. همچنین بسیاری، جلال آل احمد را رهبر این جنبش تلقی می‌کنند. اما برخلاف این تصور غربزدگی و انتقاد از آن در دوره مشروطه نیز با اصطلاحی متفاوت مورد انتقاد قرار گرفته بود

علمای ایران در دهه 1350 فتوایی را با عنوان فتوای نجاست کفار صادر کردند. ظاهرا این فتوا بعد از اطلاع علما از جو سیاسی زندان و تغییر گرایشات سیاسی برخی از گروه‌های سیاسی از جمله مجاهدین خلق و به طور کلی چپ‌ها شکل گرفت

رژیم پهلوی با تمام توان حرکت‌های آزادیخواهانة ایرانی را اعم از حرکت‌های روشنفکری و دینی بعد از 28 مرداد سرکوب کرد. در مقابل کوشید تا با شتاب دادن به مدرنیزاسیون کشور آن هم به صورت اجباری و برنامه‌ریزی شده، از یک سو با سنت‌ها مبارزه کند و از سوی دیگر رهبری را از دست روشنفکران ضد استبداد بگیرد و به آنان تفهیم کند که می‌‌تواند با همین روش، آنچه را که ...

روحانیت و رویکردی تازه به سیاست مبارزات روحانیت تا این زمان فراز و نشیب‌های بسیاری به خود دیده بود حضور روحانیت در فرآیند‌های سیاسی تا آن زمان به طور عمده مبتنی بر دفاع از شریعت اسلام و مبارزه با حاکمان جور (استبداد) و سلطه اجانب (استعمار) بود.

همزمان با ورود امام به کشور، ا.وضاع سیاسی کشور به بحرانی‌ترین نقطه خود رسید. عوامل حکومت که آخرین تلاش‌های خود را برای حفظ حکومت به کار می‌بردند با متشنج کردن اوضاع و تهدید مخالفان حکومت، درصدد بهره‌کشی از شرایط به نفع خود بودند.

دکتر نصر یکی از پیشگامان نحله فکری با گرایشات دینی- فرهنگی در زمان حکومت پهلوی بود. وی موسس سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی و فلسفی زیادی نیز بود. با این حال دکتر نصر از جمله افرادی بود که مورد توجه فرح و دستگاه پهلوی نیز قرار گرفت. این موضوع دلایل خاصی داشت

اواخر حکومت پهلوی، دوران بسیار تیره و تاری بود. آشفتگی‌های سیاسی و اقتصادی باعث شده بود که کشور آبستن وضعیتی تیره و تار شود. این ادعا نه تنها به لحاظ منابع موجود قابل اثبات است، بلکه گزارش‌های اتباع خارجی مقیم ایران نیز بر این موضوع صحه گذاشته‌اند. گزارش امبرشتس یکی از این گزارش‌ها است.

همه پرسی لایحه انقلاب سفید با انتقادات و اعتراضات گسترده‌ای از سوی مردم و روحانیون مواجه بود. به همین دلیل بعد از انجام همه‌پرسی و پیروزی آن، شاه تلاش‌هایی را برای جلب رضایت مردم آغاز کرد. اما این تلاش‌ها، اتفاقات و اعتراضات جدیدی را به دنبال داشت

در دوره حکومت پهلوی، سازمان‌ها و نهادهای متعددی به مبارزه علیه حکومت مشغول بودند. مدارس با اقدامات مختلفی به انتشار اخبار و اعلامیه‌های مربوط به امام مبادرت می‌کردند. مدرسه آقاباباخان شیراز، نمونه‌ای از مدارس فعال سیاسی است که در دوران مبارزات اسلامی نقش پررنگی داشت

بعد از حمله روسیه به ایران(در جریان مشروطیت)، نمایندگان و مسئولان بریتانیا دو موضع متفاوت نسبت به آن ابراز کردند. برخی از نمایندگان بریتانیا به مخالفت کامل پرداختند که البته مخالفت آنها برگرفته از منافع ملی بریتانیا بود. برخی نیز با ابراز خشنودی، از اقدام روسیه استقبال کردند. سرادوارد گری از جمله افرادی بود که از سیاست روسیه دفاع کرد.

امام در مخالفت با رفراندم لایحه انقلاب سفید تنها نبود. علاوه بر مردم و سایر روحانیون، برخی از گروه‌های سیاسی نیز به مخافت با این لایحه پرداختند. از جمله این گروه‌ها می‌توان به هیئت موتلفه اسلامی اشاره کرد که در مخالفت با رفراندم، امام را همراهی کردند

مشی سیاسی آیت‌الله مهدوی کنی با جریانات مختلف سیاسی بر اساس احترام متقابل بود. این رویه در رابطه با مخالفان سیاسی نیز صادق بود. با این حال، ایشان در عین احترام، همواره مواضعی صریح و روشن داشت

ارتقا نظامیان در حکومت پهلوی متاثر از دلایل مختلف بود. اما این دلایل پیش از آنکه ناشی از صلاحیت‌های شخصی باشد، بیشتر به دلیل رابطه و پیوندهای سیاسی بود. این دلایل بیشتر جهت حفظ و تحکیم قدرت سیاسی شاه بود.

همزمان با اوج گرفتن اعتراضات مردمی، برخی از افراد و تحلیلگران شایعه توطئه روسها را مطرح کردند و عنوان نمودند که شوروی به دنبال تغییر حکومت در ایران و یا بی‌ثبات کردن ایران است. دزموند هارنی از شاهدان عینی آن روزهای ایران، پاسخ این شایعه را در کتاب خود اینگونه مطرح کرده است

فرح در اوایل دهه 1350، دکتر نصر را به ریاست دفتر خود انتصاب نمود. او در این مقام دست به کارهای گسترده‌ای زد. دکتر نصر در این مسئولیت دست به اقدامات زیادی زد. نصر از نسل فیلسوفانی بود که تا حدودی گرایش دینی داشت اما وجهه دینی نداشت.

سال 1342 سال پرالتهابی برای حکومت پهلوی بود. در این دوره حکومت با انتخابات مجلسین مواجه بود و از طرفی کشور التهابات و اعتراضات گسترده‌ای چون قیام 15 خرداد و حادثه فیضیه را پشت سر گذاشته بود.

آمریکا بعد از آنکه به عنوان یک قدرت جدید وارد صحنه جهانی شد، راه استعمارگران را به شکلی جدید آغاز کرد. این کشور برای مداخله در امور داخلی کشورهای جهان سوم، اقدام به تاسیس ارتش جهانی و چندین نهاد و موسسه مالی- نظامی بین‌المللی کرد.

همزمان با ورود امام به کشور عده‌ای که گفته می‌شد به حکومت وابسته بودند، تلاش می‌کردند با تحریک مردم به حمله به فرودگاه، بهانه لازم برای سرکوب مردم را به دست آورند. اما بسیاری از روحانیون از جمله آیت‌الله مهدوی کنی با درک این نقشه، مانع از حمله مردم به فرودگاه شدند.

پیش از اجرای لایحه انقلاب سفید، محمدرضا شاه لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را مطرح کرد. این لایحه مشتمل بر مواردی بود که بر اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دلالت داشت. به اعتقاد بسیاری شاه تصمیم داشت با این لایحه واکنش عمومی را نسبت به اصلاحات اساسی‌تر که همان لایحه انقلاب سفید بود بسنجد. اما این لایحه به دلیل مخالفت روحانیون و مردم ناکام ماند

دیدگاه‌های شهید دستغیب در رابطه با مجاهدین خلق بسیار تندتر از سایر روحانین بود. برخی از روحانیون به دلیل آنکه ماهیت و چهره واقعی مجاهدین خلق چندان روشن نبود با آن‌ها برخورد مسالمت‌آمیز را در پیش گرفتند؛ اما شهید دستغیب مخالف چنین دیدگاهی بود.